Record Store Day met Thelonious Monk

Op zoek naar een parel op Record Store Day? Tidal Waves perste het concert dat de Amerikaanse jazzgigant Thelonious Monk speelde in het Paleis voor Schone Kunsten in 1963 op vinyl.

“Telkens hij van de vleugel opstaat en een van zijn kollega's een solo laat uitvoeren, staat hij met de rug naar de zaal iets tegen de piano te prevelen en daarbij ter plaatse te trappelen en te wankelen als een lichtjes aangeschoten feestvierder”: zo omschreef De Standaard-journalist Huib Dejonghe het optreden van Thelonious Monk, “de hogepriester van de be-bop” die op 10 maart 1963 met zijn even gekke als geniale aantreden het Paleis voor Schone Kunsten, zoals Bozar toen nog heette, betoverde.

“Hij was inderdaad een wat bizarre figuur,” zegt oud-radiomaker en jazzkenner Marc Van den Hoof, die er destijds als zestienjarige knul samen met zijn makker en even grote jazzfanaat Jari Demeulemeester bij was. “Hij droeg zo'n berenmuts, een sjapka, het zweet gutste van zijn hoofd. Wanneer de anderen speelden, stond hij recht, danste rond zijn piano en ging naar dat grote orgel achteraan op het podium kijken. Net op tijd keerde hij weer terug naar de toetsen, om zijn solo te spelen.”

De Amerikaanse pianist met de iconische sik was 46 op dat moment en zat op de top van zijn roem. Hij had net getekend bij het grote Columbia, en had met Monk's dream een van zijn bekendste, meest succesvolle albums uitgebracht. “En toch zat de zaal niet vol,” zegt Van den Hoof. “Monk werd als moeilijke jazz omschreven, niemand kon dat spelen. Maar uiteindelijk vond ik zijn concert helemaal niet moeilijk. Zijn muziek raakte onmiddellijk.”

Monk had zich met zijn onorthodoxe manier van spelen, surfend op de schuimende branding van de bebop, losgewrikt uit de jazztraditie. Volgens sommige critici leek het alsof hij de toetsen beroerde met werkhandschoenen aan. “Tijdens zijn eerste Europese tournee, onder meer in Parijs in 1954, werd hij uitgejouwd,” vertelt Van den Hoof. “En ook in Brussel hoorde je wel eens iemand fluiten. Ondertussen is men gaan inzien hoe mooi en ingenieus zijn composities en melodieën waren. Luister maar eens naar zijn album Thelonious alone in San Francisco, dat zijn zowat de Goldbergvariaties van de jazz.”

Hoe eigenwijs goed Monk in Brussel was, kan u binnenkort zélf horen: naar aanleiding van Record Store Day op 29 augustus brengt het in heruitgaven van vergeten parels gespecialiseerde Belgische label Tidal Waves het concert uit op vinyl. “Toen ik via de site van Bozar toevallig op de SoundCloud-opname van het concert stootte, was ik van mijn sokken geblazen,” vertelt Phil Merckx van Tidal Waves. “De BRT, die het concert had opgenomen, gebruikte de beste apparatuur die er toen voorhanden was. De kwaliteit was top.”

Via via kwam Merckx bij de erfgenamen van Monk terecht. “Op een bepaald moment zat ik met zijn zoon, schoondochter en kleindochter te mailen. Ze waren meteen enthousiast.” Merckx, die Tidal Waves in 2016 uit de grond stampte, noemt dit een droomproject. “Monk was toen al legendarisch. Als je naar de opnames in het PSK luistert, hoor je het publiek amper. De mensen waren bijna in shock, muisstil en helemaal in awe.”

Thelonious Monk: Palais des Beaux-Arts 1963, Tidal Waves Music, www.tidalwavesmusic.com
Record Store Day: 29/8, www.recordstoreday.be