Code oranje stelt scholen voor het blok: afstandsonderwijs of niet?

Met de nieuwe invulling van ‘code oranje’ kunnen scholen voortaan zelf beslissen of ze omschakelen naar afstandsonderwijs, op voorwaarde dat ze alle leerlingen blijven bereiken. Dat zet enkele middelbare scholen nu al aan het puzzelen. “De druk bij de leerkrachten is heel groot aan het worden."

Vorige week koos het Atheneum Etterbeek al voor een dag afstandsonderwijs per week. Op woensdag krijgen alle leerlingen, van een tot zes, enkel thuis les. Ook het Atheneum Brussel werkt al sinds het begin van het schooljaar deeltijds met digitaal onderwijs vanop afstand en in diezelfde straat is het Imelda Instituut daar onlangs ook al mee begonnen.

Het ziet ernaar uit dat meerdere Brusselse middelbare scholen de komende weken die keuze zullen volgen, nu Vlaams minister voor Onderwijs Ben Weyts (N-VA) de piste officieel toelaat met de inschakeling van ‘code oranje 2.0’. Bij die code oranje wordt in de regel nog altijd iedereen voltijds op school verwacht, maar kunnen scholen in samenspraak met hun bevoegd comité beslissen om toch les vanop afstand te geven in de tweede en derde graad secundair. Eén belangrijke voorwaarde: zelfs bij afstandsonderwijs moeten de scholen alle leerlingen kunnen bereiken.

Laptops

De eerste coronagolf heeft geleerd dat dat niet in elke school even makkelijk ging. Sommige kinderen hadden thuis geen laptop, geen internet of geen eigen kamer. De toen ingezamelde laptops zijn nu wel nog beschikbaar in de meeste scholen, dus leerlingen zonder zouden er opnieuw een kunnen uitlenen. “Iedereen bereiken blijft wel een puzzel”, zegt algemeen directeur Bruno De Lille van Scholengroep Sint-Goedele. “We zitten nu met een andere situatie dan in het voorjaar, toen er nog weinig leerkrachten ziek waren. Nu zitten we in sommige scholen met soms een kwart tot een derde van de leerkrachten die afwezig zijn omdat ze ziek zijn of in quarantaine moeten. Dat maakt de maximale opvolging van de leerlingen niet eenvoudig.”

Bij de GO! Scholengroep Brussel klinkt hetzelfde geluid: in verschillende scholen beginnen meer en meer leerkrachten uit te vallen. Vanaf het begin van het schooljaar tot nu zijn al 393 van hun leerkrachten besmet geraakt en 66 andere moesten preventief thuis in quarantaine blijven. Op een totaal van zowat 3.500 leerkrachten is dat dus meer dan 10 procent uitval. Voor de leerlingen geldt hetzelfde: de Scholengroep Brussel telt nu al 1.864 gevallen onder ongeveer 16.000 leerlingen.

“Als de leerkrachten uitvallen, moet je de kinderen soms wel naar huis sturen, want je kan hen geen zes tot zeven uur studie geven in een zaal met veel volk samen”, zegt Erwin De Mulder, coördinerend directeur voor het secundair onderwijs bij Scholengroep Brussel. “Wij zijn al lang vragende partij voor een flexibele aanpak per school en dus tevreden met de nieuwe plannen van de minister, maar tegelijkertijd is er een enorme druk aan het ontstaan van de leerkrachten zelf op hun directies. Soms vragen zij zelf om de school te sluiten.”

Zoektocht naar interim-leerkrachten

Zo vielen er in het technisch atheneum van Molenbeek in september al eens zeven leerkrachten tegelijk uit. Voor de rest van het korps was het toen inspringen bij de lessen en opvang van de leerlingen. De vakbonden zijn daarom tevreden met de nieuwe plannen, zo reageerde de Christelijke Onderwijscentrale (COC) dinsdag al: “Van onze achterban hoorden we dat een systeem met de helft in de klas en de helft thuis verre van ideaal is”, aldus Koen Van Kerckhove van COC aan Belga. “Onze mensen kunnen niet op twee plaatsen tegelijk zijn. Het is dan ook een heel belangrijke zaak dat scholen hiermee zelf aan de slag zullen kunnen.”

Vlaams minister Weyts belooft bovendien extra middelen voor vervangingscontracten, mochten er meer leerkrachten uitvallen. “Goed dat die extra middelen er komen voor vervangers, maar momenteel vinden we geen vervangers”, zegt De Mulder van Scholengroep Brussel. Leerkrachten wiskunde, Frans of fysica zijn bijvoorbeeld nu al moeilijk te vinden. “Er is nu echt een tekort, dus het zou goed zijn mochten andere beroepen daar mogen inspringen. Mensen die nu technisch werkloos zijn in bepaalde domeinen, zoals IT of communicatiewetenschappen, kunnen misschien wel enkele vakken overnemen”, denkt hij luidop.

Zowel bij Scholengroep Brussel als Sint-Goedele slaan de scholen dus afzonderlijk aan het sleutelen om de nieuwe oranje draaiboeken toe te passen. In het Atheneum Ukkel en het Atheneum Victor Horta in Sint-Gillis ligt een vorm van afstandsonderwijs volgens De Mulder al op tafel. In scholen in het technisch of beroepsonderwijs, of scholen met een meer kwetsbaar doelpubliek, is de keuze moeilijker. “Waar leerlingen thuis in een minder kansrijke omgeving zitten, is afstandsonderwijs moeilijker te organiseren”, zegt De Mulder, omdat ze misschien geen eigen kamer of minder middelen hebben om te studeren. De praktijkvakken in het beroepsonderwijs gaan voorlopig door volgens de protocollen in hun sector en in kleine groep.

“Onze scholen horen vooral van hun leerlingen dat ze hopen dat het allemaal niet te lang duurt”, zegt Nancy De Boey van de Scholengroep Annunciaten, die het Imelda-instituut, Maria Boodschap en Mater Dei overkoepelt. “Ze appreciëren het schoolgebeuren en vinden er ook belangrijke sociale contacten. Dus echt veel nood aan langdurig thuisonderwijs hebben ze niet.”