Gewest steunt scholen bij heruitvinden speelplaatsen: 'Ruimte voor groen en rust'

Perspective.brussels komt met een gids om scholen te helpen bij het heruitvinden van hun speelplaats. De focus ligt op participatie, groen en, uiteraard, het welzijn van de schoolkinderen. "De speelplaats is een van de weinige plaatsen in een stad als Brussel waar kinderen echt vrij kunnen spelen."

"Daar rechts hebben we de zee op de muur geschilderd, onder de basketringen. Links achteraan zie je een ondergrondse wereld op de muur. En rechts achteraan ligt het hoogtepunt van onze speelplaats: de pedagogische tuin." Mardjane Genco, directrice van de Peter Pan-school in Sint-Gillis vertelt het met een zekere trots. Zeker een kwart van het speelplein van de basisschool wordt in beslag genomen door die pedagogische tuin. Er staan kruiden, er is een vijvertje en er is een grasveldje wat bedoeld is om op uit te rusten. "Het is belangrijk dat er op een speelplaats ook rustruimtes gecreëerd worden. Dat wordt weleens vergeten."

Drie jaar geleden kreeg het ingesloten, volledig verharde plein in het midden van de Peter Pan basisschool een upgrade. Een afgesloten ruimte achterin werd omgevormd tot pedagogische tuin, de muren kregen een kleurtje en de indeling werd herbekeken. Dat allemaal in nauw overleg met leerlingen, ouders en leerkrachten. Het plein is niet groot, maar biedt nu toch een behoorlijk grote variëteit aan speelplekken. En rustplekken dus.

De speelplaats van de 505 leerlingen tellende Peter Pan-school bevat een hoop elementen die Perspective.brussels en Brussel Leefmilieu graag op meer andere scholen zou terugzien. Zij hebben de gids 'De speelplaats herdacht' uitgebracht die scholen moet bijstaan bij het doorlopen van een gelijkaardig traject als bij de Peter Pan-school om hun speelplaatsen te herinrichten. Daarin onder meer een stappenplan, ambities die een school zou moeten hebben voor een speelplaats en technische fiches met praktische en technische elementen en financierings- of subsidiemogelijkheden.

'Spanningen beginnen op de speelplaats'

"De speelplaats is een van de weinige plaatsen in een stad als Brussel waar kinderen echt vrij kunnen spelen. Daar mag best wat hernieuwde aandacht naartoe gaan", zegt Julie Lumen van dienst scholen van Perspective.brussels. "In 2018 kwamen we met een gids over schoolinfrastructuur in het algemeen. Aantallen heb ik niet, maar ik weet wel dat die vaak geraadpleegd is door scholen. Uit reacties ontdekten we de dat de speelplaats nog extra aandacht verdiende."

Veel zaken komen samen op de speelplaats, volgens Lumen. "Spanningen tussen kinderen of jongeren beginnen daar. De een is druk en actief, de ander heeft meer nood aan rust. Door de ruimte aan te passen, kunnen we bepaalde spanningen al wegnemen." Bovendien is de speelplaats vaak onderbenut op pedagogisch vlak. "Een tuin zoals hier in de Peter Pan-school is niet alleen aangenaam, mooi en verkoelend. Ze kan ook geïntegreerd worden in de lessen."

Hetzelfde geldt voor het traject dat doorlopen moet worden om de speelplaats te herdenken. Participatie van alle betrokkenen is een rode draad doorheen de gids. En ook dat is leerzaam.

Meer groen betekent meer verkoeling

Meer openheid naar de wijk creëren is een van de drie hoofddoelstellingen van de gids. "Dat wil niet zeggen dat we willen dat iedere school de poorten 's avonds en tijdens het weekend zomaar laat open staan", zegt Lumen. "Dat gaat ook niet altijd vanwege omwonenden of het ingesloten karakter van een speelplein. Maar speelpleinen zijn wel een onderbenutte ruimte in veel wijken."

Een onderbenutte groene ruimte, als het aan een tweede doelstelling ligt: meer biodiversiteit in de stad. Kinderen moeten meer contact hebben met de natuur, staat in de gids. Meer groen op de speelplaats zal die bovendien koeler houden op warme dagen. Uit het voorbeeld van de Peter Pan-school blijkt dat dat ook mogelijk is bij kleinere ingesloten pleinen.

En de belangrijkste doelstelling die een nieuwe speelplaats heeft, is uiteraard het welzijn van de kinderen, maar ook de leerkrachten. "We willen het welzijn positief beïnvloeden door een gezellige ruimte voor iedereen te creëren", staat in de gids.

Het 98 pagina's tellende document bevat een aantal voorbeelden. 9 scholen deelden hun ervaringen en er worden verschillende quick wins opgelijst. Via een digitale toolbox kunnen de scholen direct terecht bij alle bevoegde instanties. Alle scholen, primair en secundair, in het Brussels gewest zullen de gids in de loop van volgende week ontvangen. Dat is te laat voor de Peter Pan-school. Alhoewel, volgens directrice Genco is een speelplaats eigenlijk nooit af. "Jaarlijks herevalueren we het plein met de kinderen. Dat is in september onze eerste activiteit. Het kan altijd beter."