VUB voert intern onderzoek naar samenwerkingen met China

Bij de VUB loopt een intern onderzoek naar drie samenwerkingsverbanden tussen de Brusselse universiteit en China. Cruciaal is een negatief advies dat de Staatsveiligheid gaf aan Vlaams minister van Onderwijs Hilde Crevits (CD&V) over de oprichting van een Confucius Institute in 2015.

De VUB negeerde dat advies. Daarnaast worden ook BACES (Brussels Academy for China and European Studies) en een "joint research group" onder de loep genomen. Deze samenwerkingsverbanden kwamen er telkens onder impuls van emeritus professor Jan Cornelis. Dat schrijft het weekblad Knack deze week. VUB-rector Caroline Pauwels, in 2016 verkozen, zegt niet op de hoogte te zijn van het negatief advies.

Problematische sponsor

Ondanks het negatief advies van de Staatsveiligheid werd het Confucius Institute toch opgericht. Dat gebeurde tijdens een ceremonie in 2015 op Hertoginnedal, in aanwezigheid van, onder meer, premier Charles Michel (MR) en buitenlandminister Didier Reynders (MR). De Staatsveiligheid wil geen commentaar geven over dat advies.

Crevits bevestigt dat ze dat advies gekregen heeft, de VUB heeft geïnformeerd en dat de universiteit "autonoom een beslissing heeft genomen".

Ze wijst er ook op dat het aanbod niet wordt erkend of gefinancierd door de Vlaamse overheid. Door Knack gecontacteerde experts beschouwen het Institute als één schakel in een langere ketting van inmenging van China in academische kringen, vooral bij de VUB. BACES is een ander vehikel, met de Chinese technologiegigant Huawei als hoofdsponsor.

Amerikaanse watchlist

"Huawei verwerft sluipend steeds meer controle over de Belgische netwerkinfrastructuur," aldus een expert aan Knack. Een derde samenwerking, met de Northwestern Polytechnical University (NPU), baart sommige experts ook zorgen. NPU staat onder directe controle van het ministerie van Industrie en Informatietechnologie.

Jan Cornelis is sinds 1997 consultant-hoogleraar aan de NPU, en in zijn spoor volgden VUB en Chinese onderzoekers. In 2005 werd een joint research group opgericht, en in 2014 werd, in aanwezigheid van toenmalig premier Elio Di Rupo en Chinees president Xi Jinping, een nieuw akkoord ondertekend.

NPU staat in de VS op een watchlist. VUB-rector Pauwels zegt voor academische samenwerking te zijn, ook met China. "Maar als uit de evaluatie blijkt dat het afwegen van samenwerkingen scherper moet, dan zullen we dat opnemen." Professor Jan Cornelis heeft het over "ongemotiveerde kritiek". Hij heeft over het advies van de Staatsveiligheid gehoord, maar het nooit gezien. "Wie beweert dat ik een spion ben, moet met feiten en bewijzen komen."