Het ontslag van een klokkenluider: ‘Een valse start voor de Brusselse ombudsdienst'

Een Brusselse klokkenluider is ontslagen nadat hij problemen binnen een Brusselse overheidsdienst had aangeklaagd. Nochtans moet dat statuut hem net tegen ontslag beschermen. Maar het mocht niet baten.

Die klokkenluider – laten we hem Louis noemen – vond het niet kunnen dat duizenden arme, Brusselse gezinnen nog steeds hun huurtoelage niet hadden ontvangen. Zo’n toelage moet het makkelijker maken om op de reguliere woonmarkt iets te vinden, in afwachting van een sociale woning.

Louis stelde dit probleem anoniem aan de kaak en BRUZZ schreef er een artikel over, dat diezelfde dag nog tot vragen leidde in het Brussels parlement.

De dag nadien kreeg Louis – die zelf onvoorzichtig communiceerde – te horen dat er een disciplinair onderzoek naar hem was geopend, en dat hij het mocht gaan uitleggen, niet bij zijn afdelingshoofd, maar meteen bij Julie Fiszman, de secretaris-generaal van de Gewestelijke Overheidsdienst Brussel, zeg maar zijn grote baas.

Die demarche kwam er volgens Louis nadat staatssecretaris voor Huisvesting Nawal Ben Hamou (PS), die in het parlement het gesukkel met de huurtoelages moest verklaren, druk had gezet op Julie Fiszman.

Louis vroeg daarop bescherming als klokkenluider bij Catherine De Bruecker, die sinds januari 2022 aan de slag is als Brusselse ombudsvrouw. Die bevestigde via mail dat hij daarvoor in aanmerking kwam.

Twee weken later liet De Bruecker weten dat hij toch niet beschermd zou worden als klokkenluider, omdat ze na onderzoek van zijn dossier enkele negatieve vaststellingen aantrof, “vooral op het vlak van samenwerking en attitude”. Twee dagen later had Louis een disciplinaire zitting, waarna hij ontslagen werd.

Gevraagd naar meer uitleg laat de tweetalige ombudsvrouw weten niet op individuele dossiers in te gaan. Wel stelt ze dat de beslissing om het klokkenluidersstatuut al dan niet toe te kennen, gelinkt is aan de timing en de inhoud van de disciplinaire maatregelen. Lees: als er al langer iets helemaal anders aan de hand was, heeft de verzoeker geen recht op het klokkenluidersstatuut, en kan de dienst hem wel ontslaan.

Op die beslissing valt als buitenstaander, die geen inzage heeft in het dossier, weinig af te dingen. Toch zijn er twee belangrijke bedenkingen. Eén: de timing is wel heel bijzonder. Dat zegt ook een oud-collega van Louis, die aangeeft dat de negatieve evaluaties van Louis begonnen zijn op het moment dat hij problemen aankaartte.

En twee: staatssecretaris Nawal Ben Hamou, secretaris-generaal Julie Fiszman en ombudsvrouw Catherine De Bruecker kennen elkaar. Alle drie zijn ze aan de PS gelieerd. Julie Fiszman was van 2004 tot 2009 Brussels parlementslid voor die partij. Van 2006 tot 2018 was ze, met een korte onderbreking, ook gemeenteraadslid in de Stad Brussel. Dat stoeltje werd in 2018 door Nawal Ben Hamou ingenomen, waarna ze in 2019 ook staatssecretaris werd. Ombudsvrouw De Bruecker werkte dan weer van 1995 tot 1999 als juridisch expert voor PS-fractie in het Brussels parlement.

Die PS-link betekent natuurlijk niet automatisch dat Louis gelijk heeft, of dat de beslissingen niet integer genomen zijn. Zo is De Bruecker in de tussentijd meer dan vijftien jaar federale ombudsvrouw geweest, en kunnen we ervan uitgaan dat ze in die tijd voldoende ‘ontluisd’ is, zoals dat in het jargon heet.

Maar de link compliceert wel de zaak. En het zorgt ervoor dat Louis’ claim, dat de ombudsvrouw onder druk van Julie Fiszman zijn bescherming als klokkenluider ophief, op zijn minst onderzocht moet worden.

Dat is ook wat Louis nu zal doen. Hij heeft een advocaat in de arm genomen, om zo via de juridische weg het ontslag terug te draaien en een schadevergoeding te bekomen.

Zolang die zaak loopt, wil niemand commentaar geven. Maar al bij al is het een valse start voor de werking van de Brusselse ombudsdienst.