Een jaar geleden besloot Sint-Lambrechts-Woluwe om huisnummer 42 in de Sint-Lambertusstraat op te knappen met 150.000 euro uit de gemeentekas. Dat stond zo op de agenda van de gemeenteraad. Brusselaar Claude Archer vond dat wel veel geld, dus vroeg hij het lastenboek op bij de gemeente. Hij mocht er uiteindelijk een jaar op wachten.
© Google Street view
| Sint-Lambertusstraat 42, Sint-Lambrechts-Woluwe.
Reeks
De lege doos: hoe openbaar is openbaar?
Lees ook: De lege doos: weg met de plastic zakjes
Wat zegt de wet juist en wie diende hem in?
De wet: ‘Eenieder kan elk bestuursdocument en alle milieu-informatie van een bestuurlijke overheid inzien.’
Ingediend door: Jef Van Damme (SP.A) en Paul Delva (CD&V)
Sinds: goedgekeurd op 16 mei 2019, in werking sinds 17 juni 2019 – nog geen uitvoeringsbesluiten
Huidig bevoegd minister: Rudi Vervoort (PS), minister-president
Al sinds 1997 zijn gemeentebesturen verplicht om burgers inzicht te geven in hun documenten, maar zo ver kwam het niet in dit verhaal. “Telkens volgt het excuus dat een document toch te confidentieel is om te delen,” zegt Claude Archer. Hij is de voorzitter van Transparencia, een burgerbeweging die ijvert voor meer transparantie binnen de politiek.
Na het Samusocial-schandaal sijpelde dat idee ook door bij de Brusselse politici. Ze besloten hun mandaten en vergoedingen openbaar te maken en een speciale commissie kan hen bestraffen als ze dat niet doen. Zo'n sanctie bestaat niet voor besturen die weigeren om hun boeken open te doen. De Commissie voor Toegang tot Bestuursdocumenten werd opgericht, maar kreeg geen enkele stok achter de deur.
© Photonews
| Na het Samusocial-schandaal steeg de roep om meer transparantie.
“De discussie rond de sanctie is voor mij niet de belangrijkste,” zegt Jef Van Damme (SP.A.), die het voorstel mee indiende. “Als we kunnen bereiken dat alle overheden hun documenten vanaf het begin openbaar maken, staan we al ver.”
In plaats van dat alles geheim blijft tot een burger ernaar vraagt, zou alles bij voorbaat openbaar moeten zijn, zegt de nieuwe ordonnantie. Tenzij het toch vertrouwelijk is. De precieze nuances zijn nog niet besproken in het parlement. Die komen pas later in een uitvoeringsbesluit, een datum daarvoor staat nog niet in de agenda. De wet is dus voorlopig niet geldig.
Het voorstel van Van Damme werd twee dagen voor de stemming in het parlement nog aangepast door de meerderheid, vooral door de PS en Défi. Elke aanvraag blijft een moeizaam proces. Om als burger een document op te vragen, is een simpele e-mail niet genoeg. Een kopie van de identiteitskaart moet worden toegevoegd. In Vlaanderen en Wallonië hoeft dat niet.
Reactie minister Rudi Vervoort
“De ordonnantie verplicht bestuurders tot actieve openbaarheid: ze moeten hun documenten publiceren op hun website, ongeacht of iemand ernaar vraagt. Dat deel van de wetgeving is al van kracht en vereist geen nieuwe handhavingsinstrumenten.
Bepaalde aanvragen mag de Commissie voor Toegang tot Bestuursdocumenten nog weigeren wegens vertrouwelijkheid, veiligheid of het algemeen belang. De commissie bestaat al, maar moet nog vernieuwd worden. We bespreken nu samen met minister van Lokaal Bestuur Bernard Clerfayt (Défi) wanneer we de uitvoeringsbesluiten opstellen. Er is nog geen timing voor bepaald.”
Minister Clerfayt wilde zelf niet reageren.
Voor elke vraag moet de burgemeester ook eerst ten rade bij de Privacycommissie. “Een extra hindernis om vertraging op te wekken,” zegt Archer. In feite mag de Commissie voor Toegang tot Bestuursdocumenten daar zelf over oordelen.
Zo kreeg Archer zijn opgevraagde lastenboek uiteindelijk wel nadat die commissie de gemeente erop had aangesproken. Het eerste bestand dat hij kreeg, vermeldde geen bedragen. Vorige maand volgde een nieuwe fotokopie in pdf-formaat. “Ik kon de bedragen niet vinden via de zoekfunctie,” zegt hij.
Sint-Lambrechts-Woluwe laat weten dat er nog geen bedrag te melden is over die woning, omdat de bestemming in de loop van het jaar is veranderd. Er loopt een nieuwe aanbesteding.
Zonder controlemogelijkheid kunnen Brusselaars niet achterhalen waar het overheidsgeld naartoe gaat. Op die manier kon onlangs een geheime deal van het OCMW uit Ukkel om twee buurtbewoners uit hun huis te kopen, onder de radar blijven. “Zelfs met mijn identiteitsnummer kreeg ik nog geen toegang tot de documenten,” zegt Archer. “Informatie delen gebeurt in Brussel nog altijd à la tête du client.”
Een suggestie voor deze rubriek? Laat het ons snel weten.
De lege doos
BRUZZ pluist wekelijks de wetboeken uit op zoek naar de meest opvallende of redeloze regelgeving.
Lees meer over: Sint-Lambrechts-Woluwe, Politiek, De lege doos
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.