Freddy Thielemans: mensenvriend en mobiliteitstreuzelaar

Winterpret, Brussel-Bad, Paleis 12, concerten en de Pride in het centrum van de Stad. Dat Brussel de voorbije decennia een feeststad werd, is mede de verdienste van wijlen Freddy Thielemans. Op andere vlakken leek de bon-vivant vooral een burgemeester van de stilstand, die in de eerste plaats de eigen macht bewaakte.

“Het stadspersoneel is echt aangedaan. Tot en met de poetskrachten vroegen me vanochtend wanneer Freddy nu wordt begraven," vertelt Brussels schepen Ans Persoons (One.brussels-Vooruit). We bellen haar voor een reactie op het overlijden van de man die 12 jaar burgemeester van Brussel-Stad was. "Dit was echt hun burgemeester. Ze willen ook weten of de uitvaart in de basiliek van Koekelberg is. Neen dus, want Freddy was niet meteen religieus.”

De anekdote zegt veel over de persoon Freddy Thielemans. Een innemende man die erg veel belang hechtte aan menselijke contacten, maar ook een logebroeder die weinig op had met de Kerk. Een man die tijdens de kiescampagne “alle klanten in de cafés van Neder-Over-Heembeek kende én ook luisterde naar hen,” getuigde PS’er Jean Spinette uit Sint-Gillis nog in december.

Geen wonder dat die mensenvriend gaandeweg tot een stemmenkanon uitgroeide, op zijn hoogtepunt in 2006 goed voor 8.500 voorkeurstemmen. Die populariteit en het contact met de bevolking was – anders dan vaak gedacht – overigens geen tweede natuur voor de man uit Laken. In De Morgen legde de prille burgemeester in 2001 uit dat hij, de voormalige kabinetschef van Hervé Brouhon, dringend wat volkser zou moeten worden. Hij slaagde daarin met brio.

Een herinnering moeten we nog kwijt: toen we in 2017 op reportage trokken door de Adolphe Maxlaan, stapten we binnen in de Western Shop van François Chladiuk, een goede vriend van de oud-burgemeester. Die vertelde hoe Freddy vrijwel elke middag langskwam tijdens zijn burgemeestersperiode. Als er te veel klanten waren, sprong de bezoeker gewoon in. De burgemeester van de hoofdstad van Europa “hielp zo misschien wel honderd paar botten verkopen.” Luisterbereidheid en een feeling voor mensen, je kan er ook buiten de politiek mee aan de slag.

Op politiek vlak werd Thielemans vaak een gebrek aan visie aangewreven over waarnaar en hoe zijn stad nu eigenlijk moest evolueren. Toch drukte hij wel degelijk zijn stempel.

Naar het voorbeeld van Parijs lanceerde de PS’er Brussel-Bad aan het kanaal, onder zijn burgemeesterschap waren er steeds meer concerten in het stadscentrum en hij was maar wat trots op de realisatie van concertzaal Paleis 12. En met Winterpret gaf hij het startschot voor een van de grootste kerstmarkten van Europa. Het was overigens ook Thielemans die de Pride door het centrum van de stad liet trekken op een moment dat zoiets nog niet zo vanzelfsprekend was.

“Freddy bracht Brussel tot leven tijdens zijn burgemeesterschap,” zegt Pascal Smet (One.brussels-Vooruit), die in Brussel-Stad een lijst vormde met de PS. Maar evengoed verankerde Thielemans een veelkoppig monster van vzw’s en nv’s, die de Stad controleerde.

De feestelijke erfenis zet zijn voormalige kabinetschef Philippe Close (PS) met overtuiging voort. Close werd oorspronkelijk naast Thielemans geplaatst door Elio Di Rupo om de nieuwe burgemeester in het gareel te houden, maar ontpopte zich vooral tot vriend en trouwe toeverlaat van zijn baas.

Onder druk van de picknick

Op het vlak van mobiliteit en stadsontwikkeling oogt de balans van Thielemans' burgemeesterschap veel magerder. Terwijl andere steden hun centra tot autoluwe oases vertimmerden, beloofde de burgemeester en fervente motorrijder wel veel (begin de jaren 2000 schreef hij al dat hij het stadscentrum op mensenmaat zou heraanleggen), maar veranderde er lange jaren weinig of niets. Een initiatief van de groene mobiliteitsschepen voor de Anspachlaan werd zelfs gesaboteerd in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen.

De burgervader leek in dit en andere dossiers vooral gevoelig voor weerstand uit zijn directe, vaak conservatieve, omgeving. Het is pas tegen het eind van zijn mandaat en na de grote picknickacties voor de Beurs (die de wereldpers haalden) dat ook hij overstag ging.

Iets beloven en het dan niet doen, Thielemans deed het wel vaker. We herinneren ons een interview uit 2004. De burgemeester had ons uitgenodigd om een vernieuwend plan uit de doeken te doen, waarmee hij de straatprostitutie uit de woonwijken zou bannen, met name in de Alhambrawijk. Enkele maanden later bleek dat plan vooral dode letter te blijven.

Fait divers

Op veiligheidsvlak kreeg de ex-burgemeester dan weer een storm van kritiek te verwerken toen hij een beschieting van een agent door een gangster (een van de latere aanslagplegers in Brussel) een fait divers noemde op VTM. De nuance dat fait divers voor een Franstalige een licht andere betekenis heeft (het heeft ook iets van een losstaande gebeurtenis) dan in het Nederlands (een onbelangrijke gebeurtenis) werd daarbij zelden gemaakt.

Hoe dan ook, Freddy Thielemans liet weinig mensen onberoerd. Deze zaterdag, op de uitvaartplechtigheid, zal dat een laatste keer duidelijk worden. We voorspellen een talrijke opkomst.