Enfant terrible: Annelys de Vet, activistisch ontwerper

Ik heb heel lang het knagende gevoel gehad dat een activiteit als grafisch ontwerper niet genoeg waarde had, niet genoeg impact. Dat ging kantelen toen ik de eerste Subjective Atlas maakte in Tallinn, Estland. Ik was er uitgenodigd om een workshop te doen met studenten van de academie, in 2003, het jaar voor tien landen toetraden tot de Europese Unie. Estland zat daarbij. Ik vroeg aan de studenten of ze de EU konden ‘verbeelden’ vanuit hun eigen persoonlijke relatie met die EU. Een van de studenten zei bijvoorbeeld dat hij vanaf dat moment veel makkelijker kon liften, en daarom heeft hij de routes in kaart gebracht die hij in dat jaar door Europa had gemaakt.

Ik geloof stellig dat je als je je eigen observaties en ervaringen in beeld brengt, meer grip krijgt op de werkelijkheid, en je er ook bewuster mee kan omgaan als burger. Door die atlas te maken in Estland, kwam voor mij alles samen: een maatschappelijke betrokkenheid vertaald vanuit het metier van ontwerper én in relatie tot andere mensen. En door een boek te maken, zorg je ook dat de bewustwording zich als een virus kan verspreiden. ‘Ontwerpen’ inzetten als een stem in het politiek discours, daar kon ik me wel mee verzoenen (glimlacht).

Een paar weken geleden hebben we de Subjective Atlas of Brussels uitgebracht, intussen de elfde in de reeks. Eerdere edities waren gewijd aan onder meer Mexico, Servië en Palestina. Meer dan tachtig creatieve Brusseleirs hebben het voorbije anderhalf jaar hun hoogstpersoonlijke observaties van deze stad in beeld gebracht aan de hand van plannetjes, tekeningen, foto’s, grafieken … Daartoe hebben we verschillende workshops georganiseerd in samenwerking met het MAD, de Academie van Anderlecht en Globe Aroma.

Welke thema’s vooral naar boven kwamen? Kritiek op mobiliteit, de diversiteit als een bijzondere kwaliteit en de bestuurlijke versnippering door de verschillende gemeentes. Wat heel weinig naar voren kwam, was de Europese Unie, en dat verraste mij toch een beetje. Maar het is natuurlijk vooral aan de deelnemers om te bepalen wat aan bod komt. Een grappige bijdrage in het boek heeft betrekking op de aanwezigheid van de talloze pendelaars hier: daarvoor heeft een man, zelf ex-pendelaar trouwens, van bovenaf de inhoud van zestien brooddozen gefotografeerd. Interessant (lacht).

Ik hoop dat we met onze atlas de representatie van Brussel door de media en de politiek bijsturen, het debat rond de stad mee voeden. De liefde voor de diversiteit hier bijvoorbeeld, die spat ronduit van de bladzijden af. Dat wordt door de Brusselaars gezien als een enorme kans, terwijl de officiële representatie er vaak een probleem van maakt. Brussel verdient het om er op een meer positieve manier naar te kijken. Noem het boek gerust een soort liefdesverklaring.