Smeer ze nog eens vol: wanneer kasseien asfalt worden

Het Agoraplein is een extreem voorbeeld van een fenomeen dat je op veel plekken in de binnenstad ziet. Straten en trottoirs worden eerst netjes in kasseien uitgevoerd, maar na verloop van tijd verschijnen de onvermijdelijke zwarte vlekken.

Het asfaltvulsel kan daarbij vele vormen aannemen. Soms een nauwgezette imitatie van een kassei, even vaak gul verdeeld boven op een bestaande laag straatstenen. Op het statige Koningsplein bijvoorbeeld vind je in elke hoek wel een breed uitgesmeerde asfaltplas. Zelfs in de nog maar net aangelegde Zuidstraat spotten we de vertrouwde zwarte massa. De algemene indruk van de zwarte ingrepen is er een van een stad waar improvisatie hoogtij viert. Belgian Solutions voor het wegdek.

Verdwijnende stiel

We tonen onze asfaltfoto’s aan Francis Tourneur, secretaris-generaal van Pierres et Marbres de Wallonie, een vereniging die natuursteen uit het zuiden van het land promoot. Tourneur is een autoriteit ter zake en medeauteur van het boek Pavés de Bruxelles. “Het Agoraplein, dat is echt erg. Aan de steenkwaliteit ligt het niet, de stenen zijn Belgisch. Ik vermoed dat we hier met een combinatie van factoren zitten: zwaar vervoer over het plein én een gebrek aan onderhoud. Zodra je toelaat dat de voegen tussen de kasseien verdwijnen, is het een kwestie van tijd voor de stenen gaan losliggen en beschadigd raken.”

Het gebrek aan onderhoud wijt Tourneur vooral aan de schaarste aan vaklieden. “Kasseien leggen is een stiel en vroeger had de Stad een ploeg die altijd paraat stond voor herstellingen. Een degelijk onderhoud is trouwens nog beter dan herstellen. Als je regelmatig de voegen controleert en repareert, voorkom je erger.”

Op andere plekken vormt de kwaliteit van de stenen dan weer een probleem. “Neem nu die foto aan het pleintje onderaan de Kunstberg. Dat zijn zogenoemde Dongfang-stenen uit China, die erg snel stuk gaan. Dat soort kasseien verpulvert langzaam tot steenstof.”

De Indische Kandla-stenen, die onder meer naast kunstencentrum Les Brigittines gebruikt zijn, hebben dan weer hun eigen problemen. “Een deel daarvan splijt horizontaal en verliest zo een laag die oppervlakkig of dik kan zijn. Aan de Brigittines zie je daardoor straten waar veel stenen hun bovenlaag lijken te verliezen. Die Kandla’s komen uit het warme Rajasthan, en zijn slecht bestand tegen de afwisseling in ons klimaat tussen warm en koud, en nat en droog.”

Hubert Deferm volgt de analyse van Tourneur. De man heeft vijftig jaar ervaring in een bedrijf dat kasseien legt en werkte ook mee aan Pavés de Bruxelles. “Ook de kwestie van de droogtijd speelt trouwens mee. Een kasseivoeg moet 24 tot 48 uur kunnen drogen. In een drukke straat kan dat lastig zijn.”

Overbruggingsasfalt

Tijd om bij het stadsbestuur aan te kloppen. De bevoegde schepen geeft schoorvoetend toe dat er een probleem is. “Kasseien repareren vraagt tijd,” zegt schepen voor Openbare Werken Bart Dhondt (Groen). “Reken toch snel twintig minuten voor één steen. We hebben wel een gespecialiseerde ploeg, maar die is klein en we vinden moeilijk nieuwe mensen.” De Stad wil dat nu opvangen door nieuwe paveurs op te leiden in het kader van het wijkcontract voor de Marollen.

Het vorige stadsbestuur was qua asfaltbeleid overigens een stukje radicaler. Schepen Els Ampe liet verschillende kasseistraten omvormen tot asfaltwegen, die minder geluidshinder veroorzaken voor omwonenden.

Dhondt is de kassei gunstiger gezind, maar wijst er ook op dat asfalt niet altijd te vermijden valt. “Vaak wordt het gebruikt voor tijdelijke situaties, bijvoorbeeld bij werkzaamheden van nutsmaatschappijen. Die foto in de pas heraangelegde Zuidstraat, dat is een plek waar nog een riool­deksel van watermaatschappij Vivaqua moet komen. En ook die lange lap asfalt in de Steenstraat heeft met werken van Vivaqua te maken.”

De zwarte teermassa verschijnt ook vaak op locaties waarvoor een plan van heraanleg bestaat en voorlopige herstellingen gebeuren, legt de schepen uit. En tussen een plan en de uitvoering zitten in Brussel al snel enkele jaren. “Het Koningsplein is zo’n geval,” zegt Dhondt. “De hele fundering van dat plein is in zo’n slechte staat dat asfalt in de putten smeren op dit moment de enige oplossing is.”

En wat met de asfaltmozaïek op het Agoraplein? Dhondt zucht even. “Voor dat plein is nu al twee legislaturen lang geld voorzien in de begroting. Maar op een of andere manier is dat nieuwe plein telkens uitgesteld. En dat zie je er ook aan, ja.” Asfalt als de zichtbare zijde van uitstelgedrag en vertraging, zeg maar. Wanneer het plein dan wel een echte beurt krijgt? “Dat weten we nog niet.” Een overbruggings­oplossing voor het volgende kasseigat, die is er wel al: pasta van teer en zwarte steentjes.