Het wordt steeds moeilijker om voedselpakketten te vullen, nu supermarkten en groothandels afspraken maken met apps als Too Good to Go, Happy Hours Market en Phoenix. Op het Bethlehemplein voert het Brusselse netwerk tegen Voedselverspilling daarom actie. Een ordonnantie is in de maak, maar zal mogelijk geen soelaas brengen voor de sociale sector.
© JP / BRUZZ
| Eén van de twaalf afhaalpunten van Happy Hours Market.
Op het symbolische Bethlehemplein heeft een groep sociale werkers zich verzameld om aandacht te vragen voor apps die beweren voedselverspilling tegen te gaan, zoals Happy Hours Market, Too Good to Go en Phoenix, maar die naar hun mening vooral de markt voor gratis voedselbedeling verstoren.
De keuze van de ontmoetingsplaats is symbolisch omdat de start-up Happy Hours Market onlangs een fysieke winkel opende op het plein. Op deze plek en nog elf andere locaties kun je je boodschappen afhalen voor de helft van de prijs. Het gaat om producten die niet verkocht zijn, omdat ze bijvoorbeeld dicht tegen de houdbaarheidsdatum aan zitten.
Lees verder onder de video van de actie.
Er zijn op dit moment meerdere apps actief in Brussel 'tegen voedselverspilling'. Too Good to Go lanceerde in 2018 en redde naar eigen zeggen sindsdien 1,4 miljoen maaltijden, gevolgd door Happy Hours Market en Phoenix die ontstonden in respectievelijk 2019 en 2021.
Sinds 2022 koopt Happy Hours Market de producten met korte houdbaarheidsdatum over van een aantal supermarktketens zoals Delhaize, Carrefour, Intermarché en Cora, en groothandelaars. Daardoor moeten medewerkers niet langer stickertjes plakken in de schappen en kunnen klanten op zoek naar afgeprijsde artikelen die meteen in de app vinden.
'Green washing'
De Brusselse actievoerders die zich hebben verzameld op het Bethlehemplein zijn daar niet zo positief over. Ze hebben steeds meer moeite om voedselpakketten te vullen, die vooral gebaseerd zijn op de onverkochte producten uit de supermarkt.
Op de ruit van het afhaalpunt van Happy Hours Market hangt een briefje met de tekst 'Green washing'. "De apps adverteren dat ze verspilling van voedsel, tegengaan, maar ze hebben niets nieuws uitgevonden," zegt Alice Berwart. "Dat voedsel kwam voordien bij ons terecht."
Het Brusselse netwerk tegen voedselverspilling LOCO, heeft de afgelopen jaren tienduizenden tonnen voedsel ingezameld, zegt Berwart, die lid is met de organisatie Nojavel!. "Het verschil is dat wij het gratis uitdelen aan mensen die het nodig hebben."
'De apps hebben niets nieuws uitgevonden, dat voedsel kwam voordien bij ons terecht'
Berwart benadrukt de noodzaak van voedselpakketten in Brussel, "waar veertig procent van de mensen onder de armoedegrens leeft en slechts achttien procent momenteel wordt bereikt." De sector doorgaat "een crisis", stelt ze: er zijn steeds meer aanvragen en minder aanbod, deels door de samenwerking van supermarkten met start-ups.
De voedselpakketten zijn voor mensen in armoede vaak de laatste strohalm om zich aan vast te houden. "Het is pijnlijk dat zelfs wij soms 'nee' moeten zeggen," stelt Berwart. Of hun publiek geen inkopen kan doen bij Happy Hours Market en dergelijke? Dat is geen optie. Niet alleen vanwege de prijs, ook omdat veel van de afnemers van hun voedselpakketten geen smartphone heeft.
Nieuwe regelgeving
De Brusselse regering heeft een ordonnantie in voorontwerp goedgekeurd die supermarkten zal verplichten voorrang te geven aan de sociale sector. De tekst is in juli in eerste lezing goedgekeurd, een tweede lezing is gepland voor januari. De regering streeft ernaar de hervorming voor het einde van de parlementaire zittingsperiode effectief te implementeren.
De ordonnantie geldt voorlopig alleen voor de hele grote supermarkten – een vijftigtal in Brussel. De afspraken zijn bovendien ook niet dwingend, zegt Adrien Arial, projectcoördinator in de sector die aanwezig is bij de actie. "Maar het is een goed begin."
'De afspraken die supermarkten zal aanzetten tot voorrang geven aan de sociale sector zijn niet bindend, maar het is een goed begin'
Bij Happy Hours Market wijst woordvoerder Marcel Hulin door naar cijfers van Leefmilieu Brussel over voedselverspilling. Jaarlijks zou namelijk 25.000 ton voedsel in de vuilnisbak belanden, waarvan slechts dertien procent wordt gerecupereerd. Met andere woorden: er is voldoende potentieel om meerdere partijen te laten profiteren, klinkt het. Hulin benadrukt: "Als bedrijf hebben we kosten en we moeten een prijs vragen om te kunnen blijven bestaan."
Gekoelde vrachtwagens
Volgens Hulin werken supermarkten en groothandels graag samen met Happy Hours Market vanwege hun efficiënte werkwijze: "We komen op regelmatige tijden langs en nemen alles mee wat niet verkocht is. Bovendien behandelen we de producten zorgvuldig en beschikken we over gekoelde vrachtwagens."
Hulin verwacht niet dat de voorgestelde ordonnantie snel iets zal veranderen. Tegen die tijd zijn supermarkten gewend geraakt aan het soepele systeem dat de start-up biedt en zullen ze waarschijnlijk willen blijven samenwerken. "De verenigingen zijn welkom om aan te kloppen bij Happy Hours Market," zegt Hulin nog. "Ook bij ons zijn er zaken die overblijven."
In de tussentijd staat een verdere uitbreiding van Happy Hours Market op de agenda, dat momenteel al twaalf fysieke winkels en afhaalpunten heeft in de hoofdstad. Hulin legt uit: "Ons doel is verankering in de wijken. We streven naar nog meer afhaalpunten."
Lees meer over: Samenleving, Too Good To Go , anti voedselverspilling
