KBR museum gaat crescendo met extra muzikale dimensie

Vijf jaar na een opening in mineur, maakt het KBR museum op majeure wijze een tweede start. KBR museum 2.0 viert nog steeds de handschriften van de Bourgondische hertogen, maar legde daar met brio een laag meerstemmige muziek van polyfone meesters bovenop.

Het contrast kan moeilijk groter zijn. In 2020 opende het museum van de Koninklijke Bibliotheek (KBR) aan de Kunstberg haar deuren in volle covid-ellende, nu heropent het na anderhalf jaar renovatiewerken met een stevig gevuld feestweekend. Muziek staat daarbij centraal, meerstemmige muziek specifiek, de welluidende dimensie die is toegevoegd aan de tentoonstelling.

De overkoepelende missie van het museum blijft dezelfde: bezoekers onderdompelen in het culturele leven in onze contreien van de veertiende tot de zestiende eeuw. Het doet dat op basis van handschriften, drukken, prenten, schilderijen, beeldhouwwerken en andere objecten – met als pronkjuwelen prachtig verluchte manuscripten uit de beroemde bibliotheek van de Bourgondische hertogen.

Maar de vernieuwde expo vertelt nu ook het verhaal van de Franco-Vlaamse polyfonisten: lokale componisten, zangers en muzikanten van meerstemmige muziek die een internationale carrière uitbouwden en werkten aan de hoven van pausen en vorsten.

Om je bij de start van je bezoek meteen in hogere sferen te brengen, toverde het KBR museum zijn zestiende-eeuwse Nassaukapel om tot muziekkapel. Terwijl polyfone klanken de stemmige ruimte vullen, kan je ook verschillende boeken bewonderen en meer opsteken over de Filipsen en Margaretha’s uit die tijd.

In een nieuwe opstelling worden polyfone meesters zoals Johannes Ockegem en Pierre de la Rue in de kijker zet. Die laatste is onder meer bekend van de Middelnederlandstalige klassieker ‘Myn hert heeft altyt verlanghen’. De absolute vedette was Josquin des Prez, de ‘prins van de polyfonie’, die je met een superpopster van vandaag kan vergelijken.

Het KBR museum slaagt er met vernuftige ingrepen in om die geschiedenis tot leven te brengen. Zo kan je terwijl je naar een lied luistert op een digitale partituur de melodieën en stemmen volgen. De fragiele muziekboeken aanraken mag niet, maar je kan wel op digitale wijze door een exemplaar bladeren. Overal zijn schermen of geluidsinstallaties die je zelf kan activeren en voor kinderen zijn speelse elementen toegevoegd.

Die interactieve aanpak is ook gehanteerd in de laatste aanvulling, een themahoek over een luxueus liedboek voor Margaretha van Oostenrijk, vervaardigd in het atelier van de illustere muziekondernemer Petrus Alamire. In deze hoek staat ook een muziekpaneel waarmee je zelf kan experimenteren met meerstemmigheid.

De enige domper op de feestvreugde is dat de nieuwe lift, die de Kunstberg met het dakterras van KBR zal verbinden, niet op tijd klaar is geraakt voor de heropening. In die lift zullen stemmen en geluiden uit Brussel je naar boven begeleiden, waarna je op het dakterras door een interactieve installatie een meerstemmige soundscape van de stad zult kunt ervaren. Op die innovaties is het nog wachten tot na de zomer.