Jazzmuzikant Robin Verheyen stelt nieuw werk voor in Flagey: 'Ik was klaar voor rust'

Na zestien jaar had hij het gevoel dat zijn verhaal in New York uitverteld was, en dus verhuisde saxofonist, componist en bandleider Robin Verheyen naar een oude boerderij in de Bourgogne. In de rust daar componeerde hij het trioalbum Liftoff, dat hij samen met muzikale helden Drew Gress en Billy Hart voorstelt in de Ancienne Belgique.

Liftoff is in de eerste plaats een term uit de ruimtevaart, die wordt uitgesproken bij een raketlancering,” vertelt de Kempische saxofonist, componist en bandleider Robin Verheyen over de titel van de nieuwe plaat van zijn jazztrio. “Zo'n raketlancering vond ik altijd heel symbolisch. Het deed me denken aan hoe Billy (Hart, red.) met één slag op zijn snaredrum alles een andere richting kan doen uitgaan. Maar er is ook de analogie met een concert, waarop je mensen meeneemt op een reis. Die leidt soms naar de sterren, soms naar Afrika. Je weet het nooit op voorhand, maar in het begin is alles nog mogelijk.”

De titel zou ook symbool kunnen staan voor Robin Verheyens vertrek uit New York, waar hij in 2007, na studies aan onder meer het Lemmensinstituut en de Manhattan School of Music, was gaan wonen. Het bruisende jazzleven daar gaf zijn energieniveau én carrière een boost. Verschillende kwartetten zagen er het levenslicht en voor MiXMONK, waarin de geest van Thelonious Monk rondwaart, ging hij er drummer Joey Baron halen, terwijl hij tegelijk de band met zijn geboorteland onderhield door met Tom Barman TaxiWars op te richten.

“Muzikaal heeft New York me nooit verveeld, maar na zestien jaar had ik het gevoel dat mijn verhaal daar uitverteld was,” zegt Verheyen. “Ik was klaar voor een nieuw avontuur en wou vooral meer rust in mijn leven. Na corona was New York niet meer dezelfde stad. Er zijn veel clubs verdwenen en muzikanten weggetrokken. Ik heb bewust gekozen voor een oude boerderij in de Bourgogne, waar ik 24 uur per dag muziek kan maken zonder dat het iemand stoort. Dat lukte niet meer in New York, waar ik vervelende buren had die me het leven bij momenten zuur maakten.”

Dat nieuwe, bevrijdende begin is ook voelbaar op Liftoff, dat naast de openingstrack – een speelse shuffle met een hoek af van goede vriend Marc Copland – en een pakkende vertolking van de standard 'Over the rainbow' alleen uit vers, origineel materiaal bestaat. “Ik luister zelf ook graag naar trioplaten met sax, contrabas en drums. Zonder harmonisch instrument als een piano of een gitaar ligt er een leegte, en dus ook veel ruimte om in te duiken. Dat geeft een gevoel van vrijheid.”

Elke take anders

Zijn keuze voor bassist Drew Gress (65) en drummer Billy Hart (84) noemt hij evident. “Billy, die nog met Miles Davis heeft gespeeld, heeft ondanks zijn hoge leeftijd de energie van een twintiger en huppelt van het ene naar het andere concert. In de week van onze opnames speelde hij 's avonds nog in de Village Vanguard. Ik heb hem gewoon zijn ding laten doen. Hij speelde ook elke take anders. Dat houdt de muziek fris. Tijdens de tournee zal het niet anders zijn. Ik ontmoette hem op mijn 14e tijdens een jazzstage in Dworp. De manier waarop hij zijn snaredrum aansloeg tijdens een avondlijke jamsessie is me altijd bijgebleven. Sinds we acht jaar geleden op When the birds leave een eerste keer samenwerkten, klinken we nog hechter.”

In zijn beginjaren in New York zag Verheyen niet alleen Hart maar ook Gress, die uit de entourage van John Zorn komt, vaak spelen. “Ik zat toen in een kwartet met Thomas Morgan, maar toen die eens niet kon, heb ik Drew gevraagd. Het was meteen duidelijk dat hij een muzikale partner voor het leven zou worden. Zo'n connectie heb ik daarna met geen enkele andere bassist gevoeld. Hij heeft een groots en warm geluid, een echte bassound ook, diep én speels, en hij is altijd zoekende. Ik zie zijn aandacht nooit verslappen. Zijn sterke beat maakt dat drummers makkelijk met hem samenspelen. En als ik zelf op pakweg 'Over the rainbow' een lage noot speel, zit ik in zijn register en kunnen we blenden. Dan voelt zijn sound als een warm bad.”

Het lied, dat geschreven werd voor The wizard of Oz, heeft Verheyen altijd ontroerd. “Als kind had ik een muziekdoos met de prachtige melodie gekregen nadat ik onder de indruk was van de film. Ik heb ook veel geluisterd naar de versie van Keith Jarrett op zijn soloalbum La Scala. Als ik zelf zo'n stuk speel, zit de melodie altijd in mijn achterhoofd. Net als in veel standards van Monk is ze zo sterk dat je haast niet anders kan dan ze de helft van de tijd te spelen of eraan te refereren.”

Verwondering in de natuur

Op de compositie 'Sur la route de Tamba' blikt Verheyen terug op een cruciale residentie in het Senegalese Tambacounda. “Op de weg naar Mali bulkt de transitstad van de handelsreizigers, maar ook van de muzikanten. Het is de plek waar de Malinese djembé, de sabar – een Senegalese trommel – en de kora – een prachtige Afrikaanse harp – elkaar kruisen. Ik speelde er tot in de vroege uurtjes met de locals, een ervaring die mijn denken en schrijven nog steeds beïnvloed, in die zin dat ik nu ook elders op zoek ga naar de aarding die ik daar vond. Onlangs was ik voor een solotournee in Japan en voelde ik een soortgelijke energie toen ik de boeddhistische tempels in Kamakura bezocht. Maar ook hier in de buurt, bij de rotsen van de Morvan of de vulkanische gebieden in de Auvergne, zijn er zulke plekken. Weer in de natuur gaan wonen riep herinneringen op aan mijn kindertijd, waarin ik in de bossen rond Turnhout naar de vogels luisterde.”

Die verwondering, die ook de origamivogel op de hoes van het album evoceert, wil hij ook zijn dochter aanreiken. “Ze wordt deze maand 10, een leeftijd waarop je goede gesprekken kan voeren, wat we graag doen tijdens onze wandelingen in de natuur.”

Met 'Sophie's musings' lijkt de opvolging trouwens verzekerd. “Toen ze aan de piano de noten die ze net gespeeld had op een klein papiertje aan het schrijven was, heb ik haar in haar wereld gelaten. Dat papiertje is er daarna lang blijven liggen: ik vond het een mooie melodie en heb het een paar keer voor haar gespeeld. Voor het album heb ik ritmisch een paar dingen veranderd en enkele noten in een andere tessituur gezet, maar het grootste deel heb ik behouden. Daar is ze nu ontzettend trots op. Het is haar droom om een singer-songwriter te worden. Het to-dolijstje daarvoor is intussen bijeen gegoogeld. Vandaag hebben ze hier in het dorp carnaval gevierd en had ze zich verkleed als een zangeres. De drang van een kind dat iets echt wil vind ik een van de mooiste dingen om te zien. Dan bestaat er niets anders meer in de wereld. Het doet me denken aan mijn begin als saxofonist. Ik zat toen ook te wachten tot het 22 uur was en men eindelijk de concerten van het North Sea Jazz Festival of Jazz Middelheim begon uit te zenden. Dan was ik een en al concentratie, omdat er een wereld voor me openging. Er is niets mooiers dan als kind ergens in op te kunnen gaan. Dat gevoel heb ik steeds proberen terug te vinden.”

Liftoff is uit bij InnerVoice Jazz. Het Robin Verheyen Trio speelt op 10/3 in de Ancienne Belgique, abconcerts.be