Winter is coming: strooizout verontreinigt Brusselse bermen

Strooizout op de weg verhoogt de veiligheid bij winters weer, maar leidt ook tot verzilte bermen. Daar gedijt bijvoorbeeld de hertshoornweegbree perfect, oorspronkelijk een kustplant.

Echte sneeuw heeft Brussel deze winter nog niet gezien, maar de strooidiensten zijn wel al moeten uitrukken om met zout gevaarlijke gladheid op de wegen te voorkomen. Brussel Mobiliteit, verantwoordelijk voor gewestwegen, gaat volgens woordvoerder Steven Fierens erg spaarzaam om met de dosering – om zowel ecologische als financiële redenen.

De Brusselse mobiliteits­organisatie testte houtsnippers als alternatief, maar zonder succes. “Zowel voor wagens als fietsers bleef de weg te glad, en bovendien moesten de snippers weer opgeruimd worden.” Zand, vaak gebruikt in Scandinavië, zou de rioleringen verstoppen en waterzuiveringsstations beschadigen.

Leefmilieu Brussel benadrukt dat er in natuurgebieden en parken niet met zout gestrooid wordt. Het agentschap is zich immers goed bewust van de risico's. “Bij hoge concentraties is zout giftig voor de bodem, zodat er niks meer kan leven”, klinkt het. “Herstel kan jaren duren.”

Volgens Wim Veraghtert van de studiedienst van Natuurpunt beperkt de impact van strooizout op de natuur zich grotendeels tot de rand van wegbermen. “Het zout verontreinigt waarschijnlijk tot een halve meter in de berm, niet verder. Maar gezien de hoeveelheid bermen in Brussel gaat het om een serieuze oppervlakte.”

Hét symbool van de verzilte bermrand is ondertussen de hertshoornweegbree geworden, zo stelt Veraghtert. “Die plant groeide vroeger vooral in de brakke bodem aan de kust, maar de laatste decennia is de soort alomtegenwoordig aan de rand van wegen, omdat het een van de weinige planten is die om kunnen met het toegenomen zoutgehalte in de grond.” Ook Deens lepelblad komt dikwijls voor, maar hertshoornweegbree is momenteel echt de koning(in) van de bermrand.

Die heerschappij is echter geen goede zaak voor de biodiversiteit. “Misschien eten rupsen van nachtvlinders van de plant, maar hertshoornweegbree is in het algemeen geen soort die insecten vooruithelpt. In tegenstelling tot madeliefjes, een klassieke bermbewoner die een te sterke verzilting niet aankan. En er is al geen overschot aan natuur in steden, dat verlies van variatie in bermranden vind ik een spijtige zaak”, aldus Veraghtert.

Over de verdere impact van strooizout is nog weinig geweten. Dat burgers zelf moeten oppassen met strooizout, op hun tuinpad of langs een vijver, moge wel duidelijk zijn. Want dieren die van zout water zouden drinken, vogels bijvoorbeeld, kunnen ziek worden.

Ook met huisdieren is het opletten geblazen, zo stelt Leefmilieu Brussel in een recent advies. Niet alleen kan strooizout inslikken leiden tot ernstige vergiftiging, het kan ook slecht zijn voor de zoolkussentjes van honden en katten. “Het strooizout of pekelwater dat ontstaat door de gesmolten sneeuw kan irritaties of letsels veroorzaken. Baasjes wordt dus aangeraden hun huisdier niet over pas gestrooide zones te laten lopen en om de pootjes na elke wandeling schoon te maken.”