Brusselse formatie: 'Gooi communautaire evenwichten niet te grabbel'

'Het is een raadsel hoe een meerderheid aan Nederlandstalige kant gevonden kan worden.' Dat schrijft BRUZZ-redacteur Steven Van Garsse in het edito van deze week.

Donderdag en vrijdag heeft het Brussels parlement gereserveerd voor de traditionele State of the Union van de Brusselse regering. Maar die kan, voor het tweede jaar op rij, nog een keer geschrapt worden. Geen beleidsverklaring dus. We zijn er intussen gewoon aan geworden, maar de regering-­Vervoort III is bijna een hallucinante vijfhonderd dagen in lopende zaken.

Wel kan er op vrij korte termijn een doorbraak komen in de begrotingsbesprekingen. Zes partijen (MR, PS, Les Engagés, Groen, Open VLD en Vooruit) zitten nu al drie weken samen, zonder noemenswaardige lekken. Dat is op zich een goed teken. Een nieuwe begroting is hoogst urgent. Want de Brusselse financiën zijn een puinhoop, zo is al afdoende aangetoond.

Wel is er de vraag of David Leisterh (MR), die de begrotingsbesprekingen leidt, echt tot een groot akkoord kan komen. Er moet 800 miljoen euro bespaard worden, er moeten nieuwe inkomsten gevonden worden, en hij moet water en vuur verzoenen, want zowel links als rechts zitten aan tafel.

Voorlopig werkt Leisterh met nota’s die van een donkerblauwe naar een meer centrumbegroting moeten leiden. Op tafel liggen investeringen in mobiliteit en sociale huisvesting, de dienstencheques, het arbeidsmarktbeleid, ja zelfs een belastingverlaging. Stuk voor stuk dossiers waar links en rechts mijlenver van elkaar staan. Zal Leisterh uiteindelijk de forcing kunnen voeren? Dat zal de komende dagen duidelijk moeten worden.

Maar dé olifant in de kamer blijft: wat dan? Als de zes partijen een akkoord sluiten over de begroting, dan is het in principe aan de regering om die goed te keuren alvorens ermee naar het parlement te kunnen gaan. Maar een regering met volheid van bevoegdheden is er niet.

Daarom gaan de meeste waarnemers ervan uit dat de Franstaligen die regering zullen herschikken: de MR en Les Engagés komen erin, Défi en Ecolo eruit. Die ‘nieuwe regering’, onder leiding van David Leisterh en met de zes partijen, keurt de begroting goed en dan kan die naar het Brussels parlement om daar met een gewone meerderheid goedgekeurd te worden.

Klaar is Kees? Helemaal niet. De Bijzondere Brusselwet wordt hier overduidelijk met de voeten getreden. Die zegt dat een Brusselse regering een meerderheid moet hebben in beide taalgroepen. Die is er niet aan Nederlandstalige kant. En het is een raadsel hoe die er nog kan komen. Alle pogingen daartoe zijn het afgelopen jaar gestoten op talrijke veto’s. Daardoor kunnen N-VA, CD&V, TFA, PVDA of zelfs Sonja Hoylaerts (ex-Vlaams Belang) geen soelaas bieden.

Los van het louter juridische – het zou niet de eerste keer zijn dat Belgische politici bestaande wetten ongegeneerd naar hun hand zetten – rijst er dan zeker een politiek probleem. Want zullen Groen, Open VLD en Vooruit, na weken van onderhandelen over een broodnodige begroting, zich nog verzetten tegen een ‘creatieve oplossing’?

Dat wordt een delicate catch 22: het uitblijven van een begroting brengt de toekomst van het Brussels Gewest in gevaar. Een Brusselse regering maken met een minderheid aan Nederlandstalige kant evenzeer. De Nederlandstaligen hebben dan niets meer te zeggen in hun eigen hoofdstad.

Open VLD-onderhandelaar Frédéric De Gucht kondigde aan dat hij niet zal meestappen in dat avontuur. Maar hoe dan wel? Een begroting onderhandelen, en vervolgens geen regering maken om die begroting uit te voeren? Zijn de Nederlandstalige partijen niet in een fuik aan het zwemmen, die de moeizaam bevochten rechten van de Nederlandstaligen in het Brussels Gewest tenietdoet?

Het zou daarom van een minimum aan kiesheid getuigen, en van respect voor de Nederlandstalige kiezer om hier snel klaarheid in te brengen.

“Eerst de begroting, dan zullen we wel zien.” Het kán een manier zijn om uit deze existentiële crisis te raken. Maar dat mag geen voorwendsel zijn om de communautaire evenwichten in Brussel te grabbel te gooien.