Brussel schittert almaar vaker op het witte doek

Nu Brussel deze week het Belgisch record aan politieke stilstand klopt, zou je haast vergeten dat er heel wat zaken wél rollen. Daarom zoomt BRUZZ deze week in op de sectoren die vooruitgaan. Vandaag: de filmsector, waar Brussel steeds vaker een hoofdrol verovert - van lokale series tot internationale kaskrakers.

Nazi's in een fluovest: je ziet ze niet elke dag, maar in Brussel kan er wel eens een opduiken. Regisseur Michael R. Roskam tovert namelijk nog tot het einde van het jaar het gewest om tot zijn set voor de nieuwe film Le Faux Soir, een verhaal over verzetshelden tijdens de bezetting in 1943. Het gigaproject zal in totaal 35 draaidagen innemen op locaties van de Grote Markt en de Beurs tot het Vossenplein en het Ter Kamerenbos.

En Roskam is niet de enige die zijn klapbordjes en camera’s al bovenhaalde. In totaal zullen dit jaar een goeie 300 filmprojecten – reclamespotjes en videoclips incluis – zijn opgenomen in Brussel en het aantal draaidagen schommelde de voorbije jaren rond de 1.000 per jaar.

Daarbij valt op dat de stad zich steeds meer op het voorplan nestelt. Een serie als Roomies toont geen anonieme grootstad, maar belicht bewust twee twintigers in het jonge en stedelijke Brussel. Ook Drift, queer reeks Oh, Otto!, de whodunit-show This is not a murder mystery of het ruigere Putain passen in dat rijtje en 1985, over rijkswachters in de turbulente jaren 80, gebruikte onder meer de oude kazerne bij de VUB als decor.

Inhaalbeweging

Een inhaalbeweging lijkt daarmee op gang getrapt. “Toen ik met Flo (Van Deuren, red.) Roomies schreef, waren er maar erg weinig reeksen die zich in Brussel afspeelden", vertelt Kato De Boeck. "Ik kan eigenlijk enkel Jes bedenken uit 2009. Voor ons was dat echt een reden om de stad mee te nemen in het verhaal.”

Regisseur Deben Van Dam van Putain beaamt: “Veel zenders spelen fel in op het klassieke idee van 'een Vlaming'. Ze denken dat het commercieel gezien een veiligere gok is om ergens onder een kerktoren te gaan filmen.”

"Ik kreeg regelmatig de vraag waarom ik niet gewoon in Antwerpen zou gaan draaien", vertelt regisseur Stijn Van Kerkhoven van Oh, Otto!. “Je hebt in Brussel al die verschillende gemeentes met hun eigen regelgeving en tarieven wat het niet makkelijk maakt. Daarnaast spelen er ook wel wat horrorverhalen over de stad.”

Toch hield hij voet bij stuk. “Brussel was tot voor kort een heel ongebruikt decor, maar ik heb het gevoel dat er nu een jonge generatie aan zet is die weet dat de stad ook echt mooi en levendig kan zijn. Wij kregen al commentaar dat wat we tonen in Oh, Otto! te mooi is, maar dat is óók Brussel: het is niet dat we op voorhand gingen opkuisen.”

Kruisbestuiving

Het zaadje voor die nouvelle vague werd in 2016 geplant met de oprichting van Screen.brussels als regionaal investeringsfonds. Het orgaan kreeg een jaarlijkse pot van 3,1 miljoen om te verdelen bij producties met een Brussels randje. Plots was er geen concurrentieel nadeel meer tegenover Vlaanderen en Wallonië waar al veel eerder zo’n fonds was opgericht.

De truc loonde. Sinds de oprichting werd al 30,7 miljoen euro geïnvesteerd in 319 projecten die samen goed zijn voor 300 miljoen euro aan rechtstreekse audiovisuele uitgaven in de Brusselse economie. Bij die tienvoudige return werd de indirecte impact op sectoren zoals de horeca en de imagowinst voor het gewest bovendien nog niet meegeteld. Ook zijn er de voorbije 9 jaar 300 audiovisuele bedrijven - waarvan sommige eenmanszaken weliswaar - opgericht of verhuisd naar de Zennestad.

Volgens Deben Van Dam (Putain) is daarbij ook sprake van een psychologische drempel. “Als je je niet gerepresenteerd voelt door wat op televisie verschijnt, heb je niet het gevoel dat jij zoiets ook kan. Volgens mij voelen meer Brusselaars nu dat zij ook hun verhaal mogen en kunnen vertellen.”

Daarbij speelt bovendien een zekere kruisbestuiving. “Vaak wordt een deel van de crew overgenomen tussen reeksen en zo kunnen tips worden uitgewisseld”, zegt regisseur Van Kerkhoven. "Zo is er bijvoorbeeld een erg veelzijdige loft in Schaarbeek die – telkens anders ingekleed – terugkomt in zowel Drift, Roomies, Oh, Otto! als Putain.”

Hollywoodspektakel

Maar het zijn niet alleen reeksen van eigen bodem die de weg naar de Zenne vinden. De hoofdstad is ook erg populair bij internationale producties, vertelt Noël Magis van Screen.brussels. “Dat komt omdat Brussel vlot kan fungeren als stand-in voor pakweg Londen of Parijs, Berlijn of Wenen. Zo kan een regisseur fors besparen op verplaatsingen. Ook zijn we goed bereikbaar in Europa en grote producties vinden het hier comfortabel: aan hotels is er immers geen gebrek.”

In 2018 figureerde zo de Begijnhofkerk als een deel van het oude Parijs in de Victor Hugo-adaptatie Les Misérables en dit jaar streek de Nederlandse Netflix-serie Het Gouden Uur neer in de Wetstraat en rond het Jubelpark. In de Franse film La Femme la plus riche du monde, die nu speelt, valt de Kunstberg dan weer te spotten en in 2027 verschijnt deel twee van Hollywoodspektakel Lord of War dat deels hier wordt gefilmd. Celebrityspotters mogen dus stilaan hun ogen openhouden voor steracteur Nicolas Cage die de hoofdrol zal spelen.

"Brussel beschikt ook over een brede waaier aan stijlen als troef", voegt Jeroen Roppe van Visit.brussels nog toe. “In één straat vind je hier soms art nouveau naast gotiek of brutalisme.” Wel is het voor internationale ploegen niet altijd evident om zich te navigeren in de wirwar van gemeentes die elk hun tarieven hanteren en vergunningen vereisen.

Daarvoor richtte Visit.brussels de 'filmcommissie' op. Die fungeert als aanspreekpunt én bemiddelaar tussen producties, gemeenten en andere instanties, maar heeft soms ook iets weg van een Make-A-Wish voor regisseurs met grote dromen. "Laatst regelden we met This is not a Murder Mystery mee dat er gefilmd kon worden in de serres van Laken. Normaal is dat verboden terrein”, benadrukt Roppe.

De commissie was ook betrokken in het regelen van een spectaculaire stunt in stadsthriller La nuit se traîne van regisseur Michiel Blanchart. Daarin stuitert het hoofdpersonage in volle vaart de trappen af in metrostation Graaf Van Vlaanderen. Een huzarenstukje dat de MIVB allesbehalve aanmoedigt, maar per uitzondering toeliet. "En voor de nieuwe film Les Baronnes regelden we mee dat de crew de Harley Davidson-motors kon gebruiken van politiezone Brussel-Hoofdstad/Elsene", aldus Roppe.

Het belang van spectaculaire decors is niet te onderschatten, benadrukt Noël Magis van Screen.brussels. "Wij proberen al twee jaar justitie te overtuigen om filmploegen toe te laten in de leegstaande gevangenis van Vorst. Dat zou een excellente setting zijn, bovendien zijn gevangenissen naast ziekenhuizen een van de meest gezochte decors. Een locatie als dit zou filmploegen van over heel de wereld lokken."