Hassan zoekt werk als sans-papiers: 'Als ik geld verdien, huur ik een bed'

Zowat elke ochtend vind je hem op de Diksmuidelaan: Hassan (36) is een van de tientallen mannen die er wachten op een job in het zwart. “Soms sta ik hier een week zonder één klus.”

Aannemers die om mankracht verlegen zitten, weten het al decennialang: op de Diksmuidelaan in de wijk van de kaaien staan altijd wel arbeiders klaar. Voor een bescheiden loon knappen ze een hele rist van klussen op, van afbraak over metselen tot schilderen of schoonmaken. In het zwart, dat spreekt voor zich.

Een van die werkwilligen is de 36-jarige Hassan uit Marokko, die BRUZZ op een ochtend ontmoet op de hoek met de Ieperlaan. “Ik kom hier al ongeveer een jaar om werk te zoeken. Dat kunnen alle mogelijke taken zijn, maar metselen is zo'n beetje mijn specialiteit. Dat leerde ik tijdens een van die jobs hier.”

De werkgevers, die komen van overal, merkte Hassan. “Uit het Brusselse, maar even goed uit Brugge of Charleroi, deze plek is in heel het land bekend. Van hier ben je snel op de snelweg, dit is de poort van Brussel.”

Rijk wordt Hassan er niet van. “De betaling varieert, maar voor een volledige dag krijg je misschien 50 tot 80 euro. Vaak is dat minder, omdat het dan om korte klussen gaat van een aantal uur.” De dertiger vindt ook lang niet elke dag werk. “Als ik een hele week kom, vind ik misschien twee of drie keer werk. Dat wisselt heel erg, soms sta ik hier ook een hele week zonder klus. Op andere momenten blijf ik dagenlang bij dezelfde werkgever, tien dagen was zo het maximum.”

Hassan kwam anderhalf jaar geleden naar België, na een periode in Barcelona. “Ik kom uit Nador, waar ik een voedingswinkeltje had, maar daar verdiende ik echt niets mee. Een hele dag werken levert je misschien 10 of 13 euro op, zodat je na dertig jaar amper iets overhoudt. Laat staan dat je er een gezin mee zou kunnen onderhouden of je ouders bijstaan.”

300 euro voor een bed

Net als veel landgenoten besloot de dertiger – zonder gezin of partner – om zijn geluk dan maar in Europa te proberen. Toen Spanje niet de verhoopte jobs opleverde, trok hij verder naar België. “Ook hier was het in het begin aartsmoeilijk. Ik vond maar geen werk en wou eigenlijk al teruggaan naar Marokko, ik had zelfs mijn ticket al gekocht. Toen raadde iemand me aan om het hier te proberen. De allereerste dag had ik al na een uur werk. 'Al Hamdoulilah!' (God zij geprezen!), heb ik toen geroepen. Ik verdiende die dag 50 euro, kon eindelijk eens zelf eten kopen, mijn moeder in Marokko iets sturen en huur betalen. Mijn ouders zijn arm en ziek, ze kunnen elke euro gebruiken.”

Als Hassan het over huur heeft, bedoelt hij niet voor een appartement of zelfs maar een kamer. “Ik huur soms een bed in een kamer met drie bedden, meestal voor 250 tot 300 euro per maand. Sommigen betalen zelfs tot 400 euro voor zo'n plek. En ook al betaal je, dan doet de verhuurder soms nog moeilijk. Zo kreeg ik ooit te horen dat ik maar een keer per week mocht douchen. Nee, het leven zonder papieren is niet prettig.”

De voorbije weken verdiende Hassan niet zo veel en dus is hij aangewezen op opvang. “Vanavond slaap ik in Pierre D'Angle (een centrum in de Marollen, red.), daar kan je een bed krijgen voor een hele week.”

De arbeiders zonder papieren zijn niet enkel kwetsbaar als het op huren aankomt. “Sommige werkgevers weigeren te betalen of geven minder dan afgesproken. Als je protesteert, zeggen ze dat ze de politie zullen bellen. Nu, dan zeg ik gewoon dat ik die zelf wel bel, want de politie is hier eigenlijk heel hulpvaardig. Ze weten dat we hier niet staan om problemen te veroorzaken, maar om te werken.”

Het leven als zwartwerker zonder papieren weegt ook mentaal zwaar, geeft Hassan toe. “Als je hier de hele tijd wacht, niets vindt en geen geld hebt voor overnachting of een maaltijd, kan dat je gek maken. Ik heb hier ook geen familie en moet alles zelf regelen, niemand zal me een huwelijk aanbieden.”

“Vrienden? Niet echt. Als thuisloze ontmoet je wel vaker mensen die aan de drugs zitten, maar met hen ga ik niet om. Op een bepaalde manier wachten die gewoon op de dood. Als ik ooit papieren krijg, wil ik wel in België blijven. Want ondanks alles hou ik wel van dit land. De meeste mensen zijn hier respectvol.”