Baby Zion overlijdt na marteling in Brussels hotel: Nigeriaans koppel voor assisen

Een Nigeriaans koppel staat terecht in het hof van assisen voor de foltering van hun tien maanden oude baby, met de dood tot gevolg. Wat er zich precies in de Brusselse hotelkamer heeft afgespeeld, blijft ook na de getuigenissen van de gerechtsdokters op woensdag onduidelijk. Maar een val uit het bed, zoals de ouders beweren, kan die letsels nooit veroorzaakt hebben, aldus de forensisch deskundigen.

Een Nigeriaans koppel, Myriam A. en Emmanuel O., meldde zich op 5 augustus 2022 aan in het Rode Kruiscentrum (de humanitaire hub) aan de Havenlaan. Myriam heeft naast baby Zion nog twee kinderen bij zich: een jongetje van toen 3,5 jaar en een meisje van 5 jaar oud. Emmanuel is de stiefvader.

De hub heeft zelf geen opvangplaatsen. Het gezin kreeg diezelfde avond twee kamers toegewezen in een hotel, niet ver van Rogier.

Op 6 augustus, 11 uur 's morgens, meldde het gezin zich weer aan in het Rode Kruiscentrum, om te zien waar het de volgende nacht kon verblijven. De moeder meldde meteen dat de baby verwondingen aan de mond, tong en tanden had - door een val, zei ze, maar ook dat het niet ernstig was. De situatie leek het aanwezige personeel niet alarmerend. Het gezin verbleef die dag in de familieruimte.

Rond 15.30 uur bracht het koppel de baby naar de EHBO-post omdat de situatie erger werd, met bloed op de lippen en tong, die erg gezwollen was. Het personeel belde de hulpdiensten, de zorgverleners van de MUG moesten het kindje al een eerste keer reanimeren, het duurde 40 minuten eer er weer een hartslag was. Met spoed werd de baby naar het Koningin Fabiolaziekenhuis gebracht.

In het ziekenhuis merkten de artsen meteen verschillende verwondingen op, waaronder bloeduitstortingen rond het rechterooglid en op de tong, maar ook een cirkelvormige verwonding aan de penis en een bijtwonde. De politie werd verwittigd. Het leven van de baby was toen ernstig in gevaar. De baby zakte weg in een coma en moest nog twee keer gereanimeerd worden. Om 21.22 uur overleed Zion aan z'n verwondingen.

Hersenletsel en verstikking

Uit forensisch onderzoek bleek de dood het gevolg te zijn van een traumatisch hersenletsel (hersenschudding of -kneuzing, red.) en verstikking door een letsel aan de tong, waardoor de bovenste luchtwegen belemmerd werden. Ondanks de erg jonge leeftijd stelden de forensische artsen ook vast dat het slachtoffertje eerder al vier ribfracturen, een gebroken been, een schedelbreuk, en een wond aan de rechterschouder had opgelopen.

Volgens de ouders was Zion 's ochtends in de hotelkamer van het bed gevallen, terwijl de moeder aan het douchen was en de vader de bagage naar beneden droeg. Nog volgens hen moet de enige tand die het kindje al had, zich door de tong geboord hebben. Het zusje, dat autisme heeft en volgens de ouders soms agressief was, zou aan zijn penis getrokken hebben.

Shaken baby syndroom

De wetsdokters veegden de verklaring woensdag van tafel. Een val van een bed van 45 centimeter hoog kan zo'n wonde niet veroorzaken, zelfs niet als een baby op de kin valt - en volgens beide ouders lag het met z'n rug op de grond. Ook de snee aan de genitaliën kon niet door vingernagels van het zusje veroorzaakt zijn. Bovendien verschilden de verklaringen van de ouders op verschillende punten. Zo zei de vader dat Zion de hele nacht op hun hotelkamer verbleef, terwijl de moeder sprak van 5 uur 's morgens.

De letsels wijzen op het 'shaken baby syndroom', waarbij een kind hard heen en weer geschud wordt, met mogelijke ernstige hersenschade tot gevolg. Videobeelden van toen het gezin het hotel 's morgens verliet, laten alvast een bewegingloze baby in een draagzak zien. Al valt niet uit te sluiten dat de baby gewoon diep sliep. Toen het gezin bij het Rode Kruiscentrum kwam, stelde het personeel in eerste instantie ook niks abnormaals vast. De baby snurkte zachtjes, getuigde een medewerker. Pas later op de dag begon de tong te zwellen en raakte het kindje in ademnood.

Voodoo

De twee andere kinderen van Myriam hadden ook zwellingen en blauwe plekken aan de ogen, de zoon had een buil (volgens de stiefvader door ergens tegenaan te lopen), een bloeduitstorting op de hand en (eerdere) breuken aan de vingers. Ze werden geplaatst. Volgens de diensten stellen ze het nu goed.

De ouders ontkennen alles en blijven bij het verhaal van de val, al voegde de stiefvader daar tijdens het verhoor wel aan toe dat er sprake is van voodoo, verricht door de biologische vader van baby Zion, die gewelddadig en op wraak belust zou zijn. De eerdere beenbreuk kwam er volgens de moeder doordat het kindje in Nederland vast was komen te zitten tussen de spijlen van het kinderbed. De ribfracturen kwamen er na een val.

Ook de mishandeling van hun andere kinderen ontkennen ze.

Verleden

Myriam verklaarde maandag dat ze eerder al twee kinderen verloor: een kindje in Nigeria, verwekt na een verkrachting toen ze 14 was. En een kindje van negen maanden, in 2015 in Italië. Voor dat laatste sterfgeval opende de Italiaanse politie een onderzoek, maar kwam ze tot de vaststelling dat de doodsoorzaak accidenteel was.

Myriam en Emmanuel hadden al - afzonderlijk of met andere partners - in verschillende landen asiel aangevraagd, waaronder Italië, Duitsland en Nederland. In Nederland deden ze zich voor als broer en zus. Nederland verwees hen (overeenkomstig de Dublin-procedure, red.) naar het land van aankomst, Italië.

Opvang in hotel

Op 5 augustus 2022 trokken ze naar Brussel, op zoek naar opvang. Normaal gesproken moet dat bij Fedasil, het federaal agentschap voor de opvang van asielzoekers. Maar volgens een verantwoordelijke van het Rode Kruiscentrum was het al te laat om nog door aanmeldcentrum Klein Kasteeltje te worden opgevangen. Andere bronnen zeggen dat er bij Fedasil geen plaats was.

Daarop werden twee kamers geboekt in een hotel nabij Rogier, volgens bronnen 'het goedkoopste hotel van Brussel', gebruikt door prostituees aan IJzer, en voor migranten die geen opvang krijgen. Die opvang zou maximaal enkele dagen duren want er kwam plaats vrij in een opvangcentrum van het Rode Kruis.

Dat migranten en/of asielzoekers in hotels worden opgevangen is niet ongebruikelijk. In 2024 nam de federale regering de contracten met vijf hotels voor noodopvang over van het Brussels Gewest. In mei van datzelfde jaar opende Fedasil ook zelf een noodopvangcentrum in hotel Aviation in Anderlecht. Daarnaast heeft ook burgerbeweging BelRefugees, dat verbonden is aan de humanitaire hub, opvangplekken in hotels.

Of het hotel waarvan hier sprake ook structureel door het Rode Kruis als opvangplek gebruikt wordt, is nog onduidelijk. Het deed wel in 2012 al dienst als hotel voor asielzoekers, blijkt uit een verslag van de Senaat. In die hotels is geen (medische) omkadering zoals dat in reguliere opvangcentra wel het geval is.

Het proces gaat deze week nog verder met vrijdag de vordering en de pleidooien. Op 10 juni volgt de uitspraak over de schuld.