Ardens trekpaard: Krachtpatser versleept boomstammen in het Zoniënwoud

Rotor Deconstruction maakt momenteel een unieke parketvloer met gekapt hout uit het Zoniënwoud. Drie trekpaarden staat in voor het vervoer van de achthonderd kilo wegende boomstammen uit dat bos.

Een bos zoals het Zoniënwoud beheren houdt ook de kap van bomen in. Omdat ze ziek of te oud zijn, en een veiligheidsrisico inhouden. Kappen gebeurt ook om de diversiteit van de bomenpopulatie te vergroten. “Het helpt om een gezonde mix van jonge en oude bomen, en van beuken en andere soorten te krijgen,” zegt Stephan Kampelmann, medeoprichter en directeur van de Sonian Wood Coop.

Sinds vijf jaar waakt de coöperatie erover dat het hout van die gekapte bomen in het Zoniënwoud niet allemaal naar China verdwijnt, maar ook lokaal wordt hergebruikt. “Het massieve hout kan dienen om tafels, kasten, bedden en trappen te maken,” vertelt Kampelmann. De verwerking gebeurt in een schrijnwerkersatelier in Molenbeek. Rotor Deconstruction, een Brusselse organisatie die inzet op herbruikbaar design, maakt momenteel een unieke parketvloer met het verzamelde hout, zo staat te lezen in een post op sociale media.

Een gedeelte van het transport lijkt wel een reis naar het verleden: trekpaarden worden ingezet om de stammen van tussen de andere bomen naar de weg te slepen. “Het lijkt ouderwets, maar eigenlijk is het de toekomst,” zegt Olivier Gillet uit het Waals-Brabantse Nethen, die in de winter met zijn paarden stammen sleept – en in de lente en zomer met de dieren in de land- en wijnbouw werkt.

Het gebruik van paarden past immers in een modern ,ecologisch bosbeheerplan. “Zo wordt de kwetsbare bodem in het bos niet beschadigd, wat met tractoren wel het geval is. Ook als de grond nat is door grote regenval, blijft het aangeraden om paarden te gebruiken.” De krachtpatsers bezitten bovendien geen vervuilende motor, maken geen storend lawaai en bieden bezoekers een fascinerend tafereel.

Gillet gebruikt drie paarden: Elmo, Fangio en Crack – respectievelijk vijf, tien en zeventien jaar oud. “Een perfecte mix van jeugdige energie en ervaring.” Elmo is een Pools trekpaard, Fangio een Ardens trekpaard. Crack is een echt ‘zinneke’, een kruising van een Ardenner en een ander ras.

“De paarden hebben veel kracht en zijn heel explosief, wat ze ideaal maakt om voor die eerste dertig tot vijftig meter uit het bos en op de weg te raken,” zegt Gillet. “Daarna nemen gemotoriseerde voertuigen, zoals tractors, het over. Het gaat om een efficiënt proces met complementaire actoren.”

Ook de wendbaarheid en gehoorzaamheid van de trekpaarden vormen stevige troeven, maar net zoals mensen hebben ze opleiding nodig. “Ze moeten nauwgezet luisteren naar de instructies, precies naar rechts of links gaan wanneer ik dat aangeef. En ze moeten gewend raken aan het gebruikte materiaal en niet schrikken van het geluid van machines of van vallende bomen.”

Gillet benadrukt de zorg voor het welzijn van de paarden. “Ze zijn geen werktuigen, ze zijn mijn collega’s. Ik hou een respectvol werkritme aan, met voldoende rusttijd en correcte eetpauzes. Het werk blijft zwaar, voor hen en voor mij, maar het geeft zin aan onze levens en schept een sterke band.”

Wat gebeurt er na hun leven vol inzet? “Crack wordt oud en is nu al in prepensioen: ik zet hem enkel nog in bij lichte klusjes. In de toekomst stopt dat, maar hij blijft sowieso bij me. Met de vzw Meneurs probeer ik een algemeen pensioensysteem uit te werken, zodat trekpaarden na alle werk op een mooie manier kunnen genieten van hun welverdiende rust.”