Brussel zoekt staatsman

De begrotingsonderhandelingen zijn nuttig, maar tegelijk wordt rond de hete brij heen gedraaid, schrijft BRUZZ-redacteur Bram Van Renterghem. Die brij, dat zijn de veto's.

Een dikke laag mist bedekt de begrotingsonderhandelingen, die nu alweer enkele weken bezig zijn. Op zich is mist goed. Het betekent dat de gesprekken ernstig zijn, dat de onderhandelaars van MR, PS, Les Engagés, Groen, Vooruit en Open VLD in de opdracht willen slagen. Dat ze niets op het spel willen zetten door te lekken aan de pers.

Helaas moet de mist ook verhullen dat men helemaal niet zo ver staat. Ja, er is overeenstemming over het vertrekpunt: een tekort van anderhalf miljard euro. Ja, er is een akkoord over de af te leggen weg. Tegen 2029 willen de onderhandelaars dat tekort met één miljard hebben teruggebracht. En ja, er is een – nog niet helemaal afgeklopt – akkoord over de verdeelsleutel: 750 miljoen euro aan besparingen en 250 miljoen aan nieuwe inkomsten en een taxshift.

Het lijkt onwaarschijnlijk dat dit vage raamakkoord voldoende is om het rapport van Standard & Poor’s, dat vrijdag uitkomt, nog gunstig te beïnvloeden. In juni zakte de rating van A+ naar A. Als dat opnieuw gebeurt, dreigt Brussel in de tweede klasse van het leenverkeer terecht te komen.

Geen regering

Niet alleen komen de gesprekken te laat, er is nog altijd geen zicht op een regering die een begroting kan indienen. Zoals bekend hebben de betrokken partijen geen meerderheid aan Nederlandstalige kant. PS wil de N-VA niet mee aan boord, MR weigert Team Fouad Ahidar en Benjamin Dalle (CD&V) is niet meer beschikbaar, nu de rest zonder hem begonnen is.

Die patstelling leidt stilaan tot wanhoop. Er werd zelfs een ingewikkelde constructie naar voren geschoven, waarbij de Franstalige ministers al vervangen worden, en de Nederlandstalige niet – artikel 36 van de Brusselwet, voor de liefhebbers. Grondwetspecialisten noemden die piste meteen ‘valsspelen’, dat artikel is daar niet voor bedoeld.

Bovendien geeft dat een regering met de ‘oude’ partijen Groen, Vooruit en Open VLD. Zonder meerderheid dus aan Nederlandstalige kant. Niet bepaald de communautaire trofee waar Frédéric De Gucht (Open VLD) al die tijd op heeft gewacht. Ook de andere Nederlandstalige partijen hebben meteen aangegeven de rangen te sluiten: geen regering zonder Vlaamse meerderheid. Die piste is dan ook niet ernstig te nemen.

Een andere piste is er echter niet. Dus wordt er gewoon verder onderhandeld over de begroting. Wordt verder rond de hete brij gedraaid, in de hoop dat die vanzelf afkoelt.

Afkoeling

Voor heel wat waarnemers zakt de temperatuur van de brij mogelijk na vrijdag 17 oktober, de dag waarop Frédéric De Gucht (wellicht) voorzitter van de Open VLD wordt. Zodra hij verkozen is, kan hij zeggen dat het akkoord dat dan voorligt Brussel beter maakt, en dat hij dit het liefst met, maar als het moet zonder de N-VA doet. Toch lijkt zo’n snelle bocht onwaarschijnlijk: evengoed kan zijn reputatie daaronder lijden.

Bovendien moet Dalle nog altijd de plaats van de N-VA wíllen innemen. Na formeel te hebben gezegd niet langer beschikbaar te zijn, is ook die positie moeilijk te verlaten.

Rest nog Ahmed Laaouej (PS) die zijn veto tegen de N-VA kan inslikken. Maar niemand die daar nog echt op hoopt.

Toch zal een van de drie eens z'n veto moeten lossen. Degene die dat doet, moet dan niet als ‘plooier’ of als windvaan worden weggezet, maar als staatsman, als iemand die denkt aan de volgende generatie, als iemand die het algemene belang laat voorgaan op het partijbelang. Dat laatste zou een evidentie moeten zijn. Ook na bijna vijfhonderd dagen onderhandelen.