Hoelang kan Open VLD nog op twee benen hinken?

Georges-Louis Bouchez staat voor een mission impossible: de PS terug aan tafel krijgen, een Vlaamse meerderheid vinden met CD&V en een begroting maken. Vraag is, vraagt Steven Van Garsse zich af, of dit kan lukken als ook Frédéric De Gucht (Open VLD) aan tafel blijft, die het de onderhandelaars niet makkelijk maakt. En of Open VLD op een bepaald moment zichzelf niet tegenkomt als er een echte shutdown zou komen in het Brussels Gewest.

De onderhandelingen over een meerjarenbegroting met zes partijen (MR, PS, Les Engagés, Groen, Open VLD en Vooruit) zijn aan hun zwanenzang bezig. Niemand gelooft dat er nog iets van kan komen. Waar loopt het vast? De halsstarrigheid van de PS die van geen centrumbegroting wil weten en een Open VLD die gaat voor draconische maatregelen.

Hoe dit nog kan goedkomen tussen Ahmed Laaouej (PS) en Frédéric De Gucht (Open VLD) is een raadsel. Zeker nadat De Gucht de PS zwaar gekrenkt heeft door de partij in Terzake af te schilderen als alcoholici, maar dan verslaafd aan geld.

Zelfs Georges-Louis Bouchez krijgt het ervan op zijn heupen. Binnen MR rijzen er intussen steeds meer vragen of er met De Gucht wel een akkoord te maken valt.

De beweegredenen van De Gucht voor zijn onbuigzame houding zijn niet zo ver te zoeken. De Open VLD, die flirt met de kiesdrempel, moet weer een zichtbare plek krijgen in het politieke landschap, waar vandaag N-VA en MR eigenaar zijn van de liberale thema’s. Door zich af te zetten tegen een ‘geldverslindende PS’ kan De Gucht zich het beeld aanmeten van de ware liberaal. Dat de PS bovendien niet met een ‘racistische’ N-VA in zee wil gaan, is een gedroomde kans voor De Gucht om de PS weg te zetten als partij waar niet mee te regeren valt.

Tegelijk moet De Gucht in Brussel de periode doen vergeten waarin Sven Gatz voor Open VLD minister van Begroting was. Het is een periode waarin de schuldenberg exponentieel toenam, en er jaarlijks een gigantisch structureel tekort werd opgetekend.

Het is beslist geen toeval dat Dirk De Smedt, de nieuwbakken minister van Begroting voor Open VLD, steevast herhaalt dat hij Gatz niet is, en zich dus niet hoeft te verantwoorden voor de financiële deconfiture waar de hoofdstad in verzeild is geraakt.

De gevolgen van dat wanbeleid, gecombineerd met het uitblijven van een regering, zijn alvast desastreus. De rating staat op een historisch dieptepunt, Belfius wil in januari geen kaskrediet meer geven, en heeft vorige week ook nog eens beslist niet langer huisbankier te willen zijn. De Smedt moet nu zelf toegeven dat een shutdown in april of mei niet langer uit te sluiten valt.

De vraag is toch vooral hoelang Open VLD nog op die twee benen kan hinken: aan de ene kant roepen dat het vijf voor twaalf is en aan de andere kant mee aan de knoppen zitten van een Gewest dat zichzelf regelrecht de afgrond inrijdt.

Wat nodig is om het tij te keren, is een begrotingsakkoord. En liefst zo snel mogelijk. Maar zelfs de MR vraagt zich nu af of dat met De Gucht wel mogelijk is, die het afgelopen jaar het ene formatie-initiatief na het andere heeft afgeschoten.

Afgelopen weekend bracht De Tijd een brandbrief van het Rekenhof dat voor de tigste keer uiterst kritisch is voor de Brusselse financiën. Het gaat om het rapport over de voorlopige twaalfden voor januari tot maart. Daarin zou de regering in lopende zaken een blanco cheque vragen om naar eigen believen met de uitgaven te kunnen schuiven. Dat is niet helemaal kosjer, zegt het Rekenhof. Het is aan het parlement om de uitgaven toe te wijzen. Bovendien ontbreken volgens het Rekenhof ramingen over de inkomsten voor volgend jaar, waardoor de parlementsleden geen getrouw beeld krijgen van de begroting.

Bij zijn aantreden zei Dirk De Smedt dat hij terug wou naar de begrotingsorthodoxie, maar het lijkt erop dat Open VLD de traditie voortzet van morsige begrotingen en financiële hocus pocus. Of Open VLD zo weer geloofwaardig kan worden is de vraag.