Brusselse regering krijgt voorlopige twaalfden maar moeilijk onder controle

Aangezien het Brussels Gewest nog geen regering heeft, bespreekt het Brussels parlement voor een tweede keer een begroting van voorlopige twaalfden. Die begroting loopt tot eind juni. De overschrijding van de voorlopige twaalfden zou tegen dan al oplopen tot 700 à 800 miljoen euro.

Aangezien er nog altijd geen Brusselse regering is, kan er ook geen volwaardige begroting komen. De regering in lopende zaken bereidt daarom een begroting voor van voorlopige twaalfden. Die zijn gebaseerd op de begroting van 2024, en worden elke drie maanden hernieuwd.

In principe moet dat een besparing op zich opleveren van de openbare financiën. Er kan immers geen nieuw beleid meer worden gevoerd en de ontslagnemende regering moet zich strikt houden aan een maandelijkse uitgave van niet meer dan 1/12 van de vorige begroting.

Maar de budgettaire toestand van het Brussels gewest is dermate desastreus dat die het tekort van 1,4 miljard van 2024 maar moeilijk naar beneden zal kunnen halen. Tenminste zolang er geen nieuwe regering is.

Rekenhof is milder

Aangezien de besprekingen over die nieuwe regering maar moeizaam vooruitgaan, was het ook uitkijken naar hoe de regering in lopende zaken die voorlopige twaalfden zelf onder controle probeert te krijgen.

Zeker bij MR, N-VA, Les Engagés en CD&V klinkt alvast heel wat ongerustheid over die nieuwe voorlopige twaalfden, die in het parlement zijn voorgesteld door ontslagnemend minister Sven Gatz (Open VLD).

Er is over het algemeen een verbetering vastgesteld in de opmaak van die begroting, in vergelijking met de voorlopige twaalfden voor de periode januari en maart - het Rekenhof was deze keer ook een stuk milder.

Maar er zijn toch opnieuw heel wat afwijkingen van die 3/12-regeling. Er wordt bijvoorbeeld extra geld uitgetrokken voor IT, voor Renolution, voor de Brusselse sociale huisvestingsmaatschappij en er wordt een ruime marge genomen voor de afbetaling van de schulden, omdat het Brussels Gewest verwacht dat de rentes zullen stijgen.

Volgens Gatz gaat het allemaal om noodzakelijke uitgaven, die nodig zijn om de continuïteit van het gewestelijk beleid te garanderen. De extra uitgaven zijn ook telkens gemotiveerd. En er is ook zoveel mogelijk gezocht naar compensaties voor meeruitgaven, door op andere posten minder te gaan uitgeven. Alle afwijkingen zijn ook goedgekeurd door de inspectie van Financiën.

Hoge personeelsuitgaven zijn doorn in het oog

Toch heeft dat de parlementsleden niet altijd overtuigd. Dat er ook voor het personeel van het Brussels Gewest voor een tweede keer wordt uitgegaan van een uitgave van 4/12 in plaats van 3/12, was bijvoorbeeld een doorn in het oog van MR-fractieleider Clémentine Barzin.

De regering verantwoordt die extra uitgaven door het vakantiegeld dat voor de zomer moet worden uitbetaald, en de indexering van de lonen. “Maar volgens onze berekening volstaat de voorlopige begroting van januari tot maart om die meerkost op te vangen (dat was ook al een 4/12 in plaats van een 3/12, SVG),” zegt Barzin. Nog eens een 4/12-uitgave doen, is dus helemaal niet nodig, zegt ze.

Het zou ook betekenen dat als het parlement in het derde kwartaal van dit jaar nog eens een 4/12-uitgave stemt, in plaats van een 3/12, het geld voor de Brusselse ambtenaren helemaal op is. We zijn dan eind september.

Verschillende partijen wijzen ook op het moratorium op de aanwerving van het personeel, wat toch een daling van de personeelsuitgaven zou moeten geven. “Waren hier echt geen inspanningen mogelijk,” vraagt parlementslid Benjamin Dalle (CD&V) zich af.

MR, Les Engagés en N-VA hebben proberen berekenen hoeveel de totale overschrijding zal zijn van de voorlopige twaalfden eind juni. Het begrotingsdocument geeft dat bedrag niet. Volgens die partijen zou het gaan om tussen de 700 en 800 miljoen euro. “Dat komt bovenop de zwaar deficitaire begroting van 2024, waarop de voorlopige twaalfden zijn gebaseerd,” aldus fractieleider van Gilles Verstraeten (N-VA), “als we dit ritme blijven aanhouden komen we serieus in problemen. De oefening zal alsmaar moeilijk worden, de put zal alsmaar groter worden.”

Sneeuwbaleffect

Gilles Verstraeten merkt ook op dat Standard and Poors in april en mei haar analyse zal maken om dan begin juni de rating van het gewest te kunnen bepalen. “Als daar een ratingverlaging van komt, en als ik dit bekijk, zál die er komen, dan komt het sneeuwbaleffect wel heel dichtbij (waarbij door een stijging van de rente, de uitgaven en de schulden opnieuw stijgen, waardoor de financiële markten de rente opnieuw verhogen, SVG)”

De verschillende partijen, alsook het Rekenhof, merken verder ook op dat er geen duidelijkheid wordt gegeven over de verwachte inkomsten voor 2025. Als die tegenvallen, dan komen de Brusselse financiën nog meer onder druk. Jonathan de Patoul (Défi): “Vandaar mijn vraag aan de minister: hoe staat het met de verwachte inkomsten? We weten dat er minder inkomsten waren uit registratierechten in 2024 door de afkoelende vastgoedmarkt, maar hoe zit het met het 2025?”

Donderdag gaat de bespreking van de voorlopige twaalfden verder, en zal ontslagnemend minister van begroting Sven Gatz (Open VLD) antwoorden geven op de talrijke vragen uit het parlement. Daarna kunnen de voorlopige twaalfden worden goedgekeurd.