Hoeveel kost Kanal? 'Ons businessplan is in orde'

Van 35 miljoen euro aan jaarlijkse subsidies tot het afbetalen van hogere bouwkosten en miljoenen euro’s aan btw: de factuur van Kanal-Centre Pompidou blijft voor velen een blinde vlek in de Brusselse begroting. CEO Yves Goldstein wil de cijfers nuanceren. “Ons businessplan is in orde.”

25 miljoen euro is in 2017 eenmalig uitgegeven voor een studie naar de herbestemming van de oude Citroën-garage. Dat bedrag is nog niet geïndexeerd;

125 miljoen euro is tussen 2017 en 2024 in schijven uitbetaald voor de renovatie van de garage tot museum. Door de inflatie tot en met eind vorig jaar – met zowat 34,12 miljoen euro aan indexeringen – komt dat bedrag in werkelijkheid al uit op meer dan 159 miljoen euro;

22 miljoen euro is in 2022 eenmalig bijgelegd door stijgende bouw- en energiekosten;

Pas eind 2026, na de opening, is de totale renovatiefactuur met inflatie te berekenen. “Wij schatten in totaal nog één injectie van ongeveer 20 miljoen euro nodig te hebben,” zegt CEO Goldstein, goed voor een eindfactuur ruim boven 200 miljoen euro.

Die voorlopige factuur bedroeg intussen al 197 miljoen euro exclusief btw, op 31 december 2024.

• 185 miljoen euro daarvan is al goedgekeurd door de Brusselse regering;
• Grofweg 175 miljoen euro daarvan is vandaag al uitbetaald aan Stichting Kanal.

“Vandaag functioneert Stichting Kanal volledig binnen diezelfde enveloppe,” zegt Goldstein.

Afhankelijk van de exacte prijsstijging komt daar nog 21 procent btw bij. CEO Yves Goldstein spreekt over hoogstens 42 miljoen euro aan btw.

“Ik probeer tot de helft van onze uitgaven vrij te stellen van btw-verplichting. Als dat lukt, betekent dat een besparing van 10 tot 20 miljoen,” vindt de CEO.

Minstens tussen 2024 en 2028 krijgt Kanal-Centre Pompidou jaarlijkse subsidies voor de inrichting, uitbating en programmatie van het nieuwe museum. Volgens Yves Goldstein klimmen die subsidies tot 35 miljoen euro per jaar zodra het museum de deuren opent.

Het grootste deel van die gewestelijke subsidies dient voor dagelijks beheer en onderhoud van de museumsite. Denk aan bewakingsagenten, poetsdiensten, energiekosten. Opgeteld zijn die goed voor 13 miljoen euro aan uitgaven per jaar.

Eerder sprak de Inspectie Financiën nochtans over 44,3 miljoen euro per jaar. Een benchmarkstudie door Ernst & Young had het in 2023 over 38,9 miljoen euro per jaar. Dat is volgens Goldstein te hoog.

Tot de opening in 2026 zijn die Brusselse subsidies in elk geval lager dan die cijfers – omdat het museum nog geen onderhoudskosten zoals bewaking of verwarming nodig heeft. Stichting Kanal krijgt wel al jaarlijkse enveloppen om onder meer het eigen personeel en de programmatie van toekomstige expo’s te betalen.

In 2024 kreeg Kanal daar volgens Goldstein 17,5 miljoen euro voor van de Brusselse regering.

In afwachting van de nieuwe regering krijgt Kanal dit jaar, via de begroting in voorlopige twaalfden, exact datzelfde bedrag.

In 2025 zou Kanal normaliter 27,9 miljoen euro aan subsidies ontvangen. Door van budgettaire krapte werd vorig jaar al beslist om die werkingsmiddelen te verlagen tot 24,3 miljoen euro (-12 procent). Daarvan is voorlopig slechts 17,5 miljoen euro uitbetaald.

Vanaf de opening in 2026 rekent Kanal op 15 miljoen euro omzet per jaar via ticketverkoop, privéverhuur, de museumshop en horeca, sponsoring.

De ticketprijzen moeten volgens CEO Goldstein lager blijven dan die van Bozar. Kinderen en buurtbewoners mogen gratis binnen en de bakkerij en minstens één brasserie moeten “betaalbaar blijven voor inwoners van de Kanaalzone.” “Ons businessplan is daarvoor in orde,” zegt Goldstein.

Opgeteld met de voorziene subsidies zal Kanal dan draaien op 50 miljoen euro aan inkomsten per jaar.

• Zoals gezegd gaat 13 miljoen euro daarvan integraal naar de onderhoudskosten: van energiefacturen tot bewaking, materiaal, logistiek en stockage;
• De grootste schijf, zo’n 23 miljoen euro per jaar, gaat naar personeel en dienstverlening. Alle loonkosten van Stichting Kanal zitten in deze pot verrekend;
• Daarnaast gaat er elk jaar 11 miljoen euro naar werkingskosten zoals programmatie, productie, vervoer en verzekering van de kunstwerken.

Het is de bedoeling om die laatste twee uitgavenposten, zowel de lonen als tentoonstellingen dus, voor minstens veertig procent te dekken met eigen inkomsten. De rest komt uit de gewestelijke subsidiepot van 35 miljoen per jaar.

Als er na deze hele rekenoefening nog wat winst overblijft, is die voor Stichting Kanal. De CEO wil de winst liever in andere cijfers uitdrukken.

“Voor elke job in een museum komen er meer dan 2,8 nieuwe jobs daarbuiten bij,” zegt hij. In totaal rekent Kanal vanaf de openingsdatum op 300 directe jobs op de site, een groot deel voor laaggeschoolde inwoners uit de Kanaalzone. Daarnaast rekent Goldstein op ruim 1.000 indirecte jobs in de stad, van hotels tot taxichauffeurs en horeca.

In een hoorzitting in het Brussels parlement zei Goldstein begin vorig jaar dat Kanal-Centre Pompidou de hoofdstad alles samen tot 85 miljoen euro aan extra welvaart kan opleveren.