Water onder Noordstation raakt maar niet weg: nu ook bovengronds graven op tafel

Door problemen met water zal bouwheer Beliris volgende week een gewijzigde vergunningsaanvraag indienen om de metrotunnel onder het Noordstation via een nieuwe werkwijze te bouwen: niet langer met een ondergrondse boor, maar bovengronds via de treinsporen. Spoorwegbeheerder Infrabel en vervoersmaatschappij NMBS zijn naar eigen zeggen niet op de hoogte.

Elk treinspoor perron per perron demonteren: minister Van den Brandt antwoordde het vorige dinsdag bijna terloops op vragen van Défi, PTB, N-VA, Ecolo en MR in de commissie mobiliteit. De partijen wilden een stand-van-zaken over de werken aan de metrotunnel onder het treinstation. Die liggen al een jaar stil omwille van een onvoorziene waterlaag die maar niet weggepompt raakt. “Ondanks grote pompen was het niet mogelijk om het water voldoende weg te pompen,” zei Van den Brandt in het parlement. “Zo ontstaat er een soort zwembad dat zich snel vult, maar traag leegloopt.” Het water zit grotendeels vast tussen de steunmuren van de spoordijk en een laag klei, waar het moeilijk door kan sijpelen in de ondergrond. Het gaat dus niet echt om grondwater, maar om een laag water daarboven.

Een alternatieve werkwijze dringt zich dus op. Daarvoor zal bouwheer Beliris volgende week een gewijzigde vergunningsaanvraag indienen. Beliris is aan zet om een tijdelijke eindhalte voor metro 3 te bouwen onder het treinstation van Brussel-Noord. Tijdelijk, want de bedoeling is nog altijd om er later een langere metrolijn richting Evere van te maken. De nodige tunnel zou nu hoger aangelegd worden dan eerst gepland, liet Van den Brandt verstaan in het parlement, tot boven de lastige waterlaag en niet eronder. Maar dan, zei Van den Brandt, gaat “de techniek niet over het boren, maar de treinsporen per perron tijdelijk demonteren.”

Wordt er dan gekeken naar een bovengrondse graafmethode? “Die technische oplossing is ons zeker niet bekend,” reageerde commissievoorzitster Anne-Charlotte d’Ursel (MR) meteen. “Als de sporen ontmanteld moeten worden, zal het treinverkeer dan onderbroken moeten worden?”, wilde parlementslid Isabelle Pauthier (Ecolo) weten. De nieuwe oplossing voorziet inderdaad dat er gegraven wordt waar er sporen liggen, bevestigde Van den Brandt, want het water zomaar wegpompen, zal niet werken. “We moeten rekening houden met de NMBS, die een kritieke schakel is van het mobiliteitsnet op nationaal niveau,” aldus de minister.

Impact op treinverkeer

Van den Brandt sprak weliswaar voorzichtig, toch gaf ze een stuk informatie prijs die bouwheer Beliris zelf nog niet bevestigt. “Wij zullen begin april een gewijzigde vergunningsaanvraag indienen. Tot dan blijft alle informatie over de voorgestelde technieken vertrouwelijk,” zegt Beliris-woordvoerster Elien De Swaef. In die wijzigingsvergunning gaat het alleen om nieuwe werkwijzen, zegt ze nog, niet om precieze budgetten of timing. “De planning wordt nog bestudeerd,” zegt De Swaef.

Net die onduidelijkheid zorgde vorige maand al voor ongerustheid bij omwonenden. “Wij hopen dat we geen tweede Stalingrad worden,” lieten de handelaars uit de Brabantwijk toen verstaan, verwijzend naar de Stalingradlaan rond het Zuidpaleis. Daar loopt de werf voor de nieuwe metrohalte Toots Thielemans grote vertraging op door instabiele ondergrond. Het gaat er dan wel niet om problemen met het grondwater, toch is ook daar beslist om van bovenuit te beginnen graven.

Moet dat ook aan het Noordstation? Dat voorstel is nog niet op de tafels van spoorwegbeheerder Infrabel of vervoersmaatschappij NMBS beland, zeggen hun woordvoerders. “Er is regelmatig constructief overleg met Beliris, dat bezig is met een studie. Wij wachten dus eerst op hun voorstel zodat we de mogelijke impact voor het treinverkeer kunnen bestuderen,” zegt Frédéric Petit van Infrabel. “Wij wachten op een concreet voorstel,” zegt Dimitri Temmerman van NMBS, die het bovengrondse verhaal wel al had “horen waaien”.

Welke impact zo’n idee heeft op het drukste treinstation van het land, met 60.000 reizigers per dag, valt dus nog af te wachten. Net door die grote impact wil Van den Brandt naar eigen zeggen “vermijden dat we stappen overslaan om toch maar niet te veel tijd te verliezen,” zei ze in het parlement. “Daarom laat ik zulke zaken liever meermaals nagaan om er zeker van te zijn dat we het goed aanpakken.” De aangestelde studiebureaus konden bij onze redactie niet afzonderlijk reageren.

Timing onbekend

Volgens de originele planning had de metrotunnel onder het Noordstation eigenlijk volgend jaar klaar moeten zijn. Dat dat niet zal lukken, is inmiddels duidelijk, maar de exacte vertraging blijft onbekend. “We weten ook niet exact wanneer die analyses klaar zullen zijn,” zegt Elien De Swaef. “Die zijn bezig.” Federaal minister Karine Lalieux (PS), bevoegd voor Beliris, geeft geen bijkomende reactie.

“Je vraagt je af hoe men dit dossier aan het beheren is,” reageert de Brusselse N-VA. “Het ontbreekt aan elke sense of urgency en transparantie.” De partij MR vraagt dan weer een arbitragecommissie met experten om zich over het hele metrodossier te buigen, want ook aan het Zuidpaleis lopen de kosten en vertraging op. “Bouwbedrijven en stabiliteitsbureaus profiteren meer van dit project dan de gebruikers, dat is het drama,” zei Isabelle Pauthier dan weer in het parlement.

Minister Van den Brandt wil naar eigen zeggen geen timing vooropstellen om te vermijden dat ze die later zou moeten bijstellen. “Het hoeft geen betoog dat op deze manier het draagvlak bij de buurtbewoners en bij alle Brusselaars in het gedrang komt, ook voor nieuwe bouwprojecten,” erkent ze. “We kunnen het ons niet permitteren vaker zulke situaties te creëren. De MIVB en ik stellen alles in het werk om alles zo vlot mogelijk te laten verlopen.” Bij vervoersmaatschappij MIVB is de reactie even kort. “Ook wij wachten nog op de nieuwe planning,” klinkt het.