Waarom Brussel rood-groen en Antwerpen conservatief stemt

Brussel is een rood-groen eiland, zo bleek uit de stembusgang van afgelopen zondag. Het minstens zo diverse Antwerpen stemt dan weer een pak conservatiever. Vanwaar komt dat verschil? "De propaganda van Vlaams Belang en N-VA bereikt de Brusselse kiezer niet wegens een taalbarrière."

Superdiversiteit leidt niet tot eenheidsworst, zo blijkt. Brussel en Antwerpen zijn 's lands twee grootste metropolen, met elk meer dan 180 nationaliteiten. Toch vertonen ze heel ander stemgedrag. In de krant De Standaard zoeken filisoof Philippe Van Parijs (UCL) en stadssocioloog Stijn Oosterlynck (UAntwerpen) naar verklaring.

Historisch stemgedrag

Volgens Van Parijs zijn Brussel en Antwerpen even divers. Maar onze hoofdstad is al langer vertrouwd met vreemdelingen. Er zijn er ook gewoon meer door de aanwezigheid van expats, diplomaten en EU-werknemers. "Brusselaars zijn vertrouwder met vreemdelingen. De wederzijdse intimidatie verdwijnt", stelt Van Parijs. "Qua diversiteit is Brussel hors catégorie. Het is een wereldstad, en Antwerpen is dat niet", bevestigt Oosterlynck.

"Antwerpen is historisch een conservatief bolwerk, de eerste stad waar het Vlaams Blok ooit doorbrak", gaat Oosterlynck verder. En dus was de perceptie over diversiteit altijd iets negativer, zelfs toen de socialisten er de plak zwaaiden. "Politici die diversiteit omarmen, worden al snel weggezet als naïef." In Brussel is die zwarte schaduw er niet, maar geldt de traditie van de nabijheidspolitiek.

Taalbarrière

Antwerpen is een heel Vlaamse stad. In Brussel spreekt slechts 16 procent van de inwoners Nederlands, waardoor de propaganda van de N-VA en Vlaams Belang weinig effect heeft. "Dat is volgens mij een van de grote redenen waarom beide partijen minuscuul blijven in het Brussels Gewest", meent Van Parijs.

"Mocht er geen vast aantal zetels zijn voor de Nederlandstaligen in Brussel, dan haalden ze samen maximaal anderhalve zetel - ook al hebben ze campagne gevoerd in het Nederlands én het Frans. Mensen verstaan het niet, hun informatiekanalen bereiken een groot deel van de publieke opinie niet."

De meertaligheid in Brussel heeft tot gevolg dat communautaire gevoeligheden nauwelijks spelen. Weinig Brusselaars zijn begaan met de Vlaamse zaak, al neemt het economisch belang van het Nederlands wel toe.

Gezonde mix

Volgens Van Parijs zit nog een verschil in het contact tussen autochtonen en allochtonen. "In Brussel zijn er duizenden initiatieven waarbij die twee groepen elkaar ontmoeten. Dat maakt dat er minder draagvlak is voor een anti-migrantenretoriek."

Feit is dat de aanslagen van 22 maart 2016 in Brussel een ongekende veerkracht en hernieuwde samenhorigheid hebben meegebracht, wat veeleer aansluit bij het discours van progressieve partijen.