Boeken Joost Vandecasteele BRUZZ ACTUA 1671
Joost Vandecasteele bij een opruimbeurt: "Tegen sommige boeken heb ik hardvochtig gezegd: 'Ik ga je nooit meer herlezen'."
Summer vibe

De bibliotheek van Joost Vandecasteele: de achterflaplezer

Danny Vileyn
© BRUZZ
20/07/2019

Boeken zijn nooit een einddoel, ze zijn een excuus om met iets anders bezig te zijn, zegt schrijver, theatermaker en stand-upcomedian Joost Vandecasteele. “Jullie zitten hier alleen maar omdat ik hoop later iets van BRUZZ gedaan te krijgen, ik zie mezelf niet als schrijver maar als iemand die bondgenoten zoekt.” De toon is gezet.

Zijn eigen boeken staan helemaal onderaan op het Ikea-rek ten huize Vandecasteele. “Je moet daar niet mee stoefen met je eigen boeken,” zegt hij. Hij laat de naam Ikea een paar keer vallen, zoals Pieter Aspe zijn commissaris Van In meer dan twintig jaar lang in ieder boek een paar Duvels liet drinken. Vandecasteele wisselt ernst af met lichte provocaties en humor. De grens is soms dun.

“Ik ben lang een boekenverzamelaar geweest, maar dat heeft me 0,0 geluk gebracht. In dit appartement (vlak bij het Zuidstation) wonen we nu al een paar jaar, maar het decennium ervoor ben ik ieder jaar verhuisd, te voet, met metro, tram of bus. Ik heb tien keer boeken verhuisd in Ikea-zakken, ik strompelde ermee door de straten van Brussel, met mijn lange bezwete baard, en dan begon ik bij het naderen van mijn nieuwe woonst te roepen: ‘Ik ben bijna thuis.’ Ook dit huis stond vol boeken, maar toen was er dus een baby en moest deze spelonk – aan de ene kant een wand vol dvd-hoesjes, aan de andere kant boeken - opgeruimd worden. Ik besefte toen: op de duur kocht ik boeken omdat ik de cover leuk vond of omdat er nog een plaatsje op de plank was. Ik ben echt een achterflaplezer.”

Honderden boeken heeft hij weggedaan, alleen zijn eigen boeken gooide hij echt weg, omdat het te patserig is om je eigen boeken met je eigen naam erin in Muntpunt te leggen of in een weggeefkastje in een of andere Brusselse gemeente. Maar vooraf moest er geselecteerd worden. “Ik wou eerder collecties van bepaalde schrijvers behouden dan schrijvers. Boeken die ik misschien ooit nog ga herlezen, heb ik behouden, net als de boeken die ik cadeau gekregen heb. Die wegdoen, zou van ondankbaarheid getuigen. Ook de fotoboeken van mijn vriendin die ook fotografe is, heb ik niet weggedaan, alhoewel die heel zwaar wegen bij het verhuizen. Maar tegen andere boeken heb ik hardvochtig gezegd: ‘Ik ga je nooit meer herlezen.’ Zoals je tegen een relatie die afgelopen is, zegt: ‘Wij gaan elkaar nooit meer zien.’”

Tentakelporno

Vandecasteele geeft een opsomming van wat hij behouden heeft, ik pik er Japanse porno uit. Hij maakt een gebaar van: hopeloos zijn ze die inktkoelies. “Ik heb een lichte fascinatie met Japan,” legt hij uit. “Ik ben er geweest voor mijn boek Jungle en ik moet zeggen: het is behoorlijk postapocalyptisch. Alles is er zo ingetogen en dan is er die groepsdruk die tot excessen zoals tentakelporno leidt.” Tentakelporno? Vandecasteele: “Ik vind dat heerlijk dat iemand tussen negen en zes zo goed mogelijk tentakelporno tekent en dan naar huis gaat en tegen zijn vrouw zegt: ‘Ik heb vandaag goede tentakels getekend.’ Tentakelporno is inktvisporno. Ze mogen geen penissen tekenen en vermits de tentakels van inktvissen het dichtst in de buurt komen van penissen kunnen ze meisjes tekenen die overmand worden door tentakels inbegrepen de code: dit zijn eigenlijk penissen.”

"Ik heb tien keer boeken verhuisd in Ikea-zakken, ik strompelde ermee door de straten van Brussel"

Joost Vandecasteele, schrijver

Joost Vandecasteele BRUZZ ACTUA 1664

Van bepaalde schrijvers hield hij alles, zoals van de Canadese Rachel Cusk, “op wie iedereen zo gek is, omdat ze zo bloedeerlijk is over haar eigen falen als vrouw”, van de Vlaming Tom Ronse en van de Amerikaanse satirische romanschrijver Chuck Palahniuk, en ook alle Murakami’s, “al zijn die niet allemaal even goed maar het zijn zulke schone, pure covers”. “En,” voegt hij er nog aan toe, “ook alle Marc Diddens.”

Op het boekenrek staat Hugo Claus’ Het Verdriet van België naast Tom Lanoye, en Dimitri Verhulst naast Louis-Paul Boon. “Ik denk dat Boon dat graag zou gehad hebben.” In de buurt staan ook de Paul Austers en de Michel Houellebecqs, maar daar is eigenlijk niet over nagedacht. En dan veert Vandecasteele opeens recht en vraagt: “Jullie zijn toch geen wetsdokters of zo? Was dat geen wetsvoorstel van Groen dat je kon belast worden op antieke boeken?”

Logo weggesneden

Vandecasteele heeft altijd al iets met boeken gehad. Zijn eerste lezersbrief als zeventienjarige ging al over boeken: “Ze hadden in de bibliotheek van Zwevegem in West-Vlaanderen, waar ik vandaan kom, computers aangeschaft en er waren ouders die ontdekt hadden dat er jongeren waren die volwassen boeken lazen. En toen mochten er bepaalde boeken niet meer uitgeleend worden aan min-achttienjarigen. Toen wist ik dat boeken gevaarlijk konden zijn. Nu moet ik zeggen dat ik De Duivelsverzen van Salman Rushdie gepikt heb. Bij sommige boeken die ik gepikt heb, zie je dat er een gat in is, daar was het logootje van de bibliotheek. Mijn moeder had ontdekt dat ik verboden boeken pikte en omdat ze bang was dat de politie ging langskomen, knipte ze er het logootje uit.”

Maar er was niet alleen Rushdie, er waren ook boeken over Julien Lahaut en de boeken van Karl Marx. “Jammer dat de PVDA Karl Marx van ons heeft afgepakt, nu kunnen we Marx niet meer claimen. Nu zegt de PVDA zelfs dat Marx dat niet zo bedoeld heeft, dat godsdienst opium van het volk is. Typisch communisten, iedereen tevreden willen stellen.”

De boeken van Vandecasteele zijn dikke visitekaartjes om af te geven, zegt hij, ze moeten naar iets anders leiden, want hij wil niet in één medium blijven steken. “Elk boek is een excuus om met iets anders bezig te zijn. Ik ben al een tijdje bezig met een game, en ik weet dat ik die game mag maken, omdat die gamejongens ooit een boek van mij gelezen hebben. En na de publicatie van mijn boek Massa heb ik een tijdlang een column gekregen in een financieel dagblad.”

Vandecasteele is ook verslaafd aan podcasts: “Ik dwaal met mijn podcast door Brussel zoals de situationisten dat deden en dan luister ik naar alles wat te beluisteren valt en leer ik heel veel bij.” Tegen eind augustus verschijnt Vandecasteeles volgende luisterboek, Wraakengel heet het: “Maar het boek is niet door mij ingesproken, het zou al te vreemd zijn om met mijn stem te debiteren ‘Hallo, ik ben een meisje.’ Het gaat over een moeder – ik weet echt niet waar het idee vandaan komt – die superkrachten bezit en zich laat inhuren om mannen te straffen. Het boek begint met één beeld: net op het ogenblik dat de vrouw twee mannen in elkaar aan het kloppen is, wordt ze gebeld door de babysit die vraagt of ze nog lang wegblijft. Het is een Nederlandstalige superheldenroman en afgezien van Mega Mindy is dit echt wel nieuw. Ik wil het pulpgenre misbruiken om iets over agressie te zeggen. Wie in Brussel woont, weet dat agressie een heel aanwezig fenomeen is en je krijgt die er niet uit. Brussel zal altijd buigen voor diegene die het luidst roept. Nu denken politici dat ze alles kunnen oplossen met paaltjes, maar er komt een dag dat er geen paaltjes meer zijn om de problemen op te lossen.”

De bibliotheek

BRUZZ gaat deze zomer op zoek naar verhalen in de bibliotheek van vier Brusselaars.

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Brussel, Expo, De bibliotheek, Joost Vandecasteele, zomerreeks, bibliotheek, Literatuur

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni