80.000 Brusselse gezinnen verliezen uitgebreid sociaal tarief: 'Besparing op kwetsbare groep'

65.000 tot 80.000 Brusselse gezinnen zullen vanaf oktober hun energiefactuur fors zien stijgen omdat ze geen recht meer hebben op het uitgebreid sociaal tarief. Met de prijzen van vandaag loopt hun energiefactuur op van 1.634 euro naar 3047 euro per jaar.

Tijdens de corona- en de energiecrisis kreeg een grotere groep mensen toegang tot een uitgebreid sociaal tarief. Die regeling bepaalt wanneer iemand recht heeft op een sterk verminderd energietarief. Maar de maatregel wordt stilaan te duur: de overheid past namelijk het verschil bij tussen het sociale en het commerciële tarief. Daarom schroeft de federale overheid de steunmaatregel terug. Tegen oktober zullen alle mensen die erbij kwamen door de uitbreiding van de doelgroep, het sociaal tarief verliezen.

Forse verhoging factuur

Het invoeren van de maatregel zal wel in fases gebeuren.

Vanaf april geldt nog driekwart van dat tarief. Het volgende kwartaal houden de gezinnen nog een kwart van het voordeel over. In oktober valt het helemaal weg. Dat betekent een forse verhoging van de energiefactuur voor de getroffen gezinnen. Vandaag betaalt een huishouden met een gemiddeld verbruik en met het sociaal tarief op jaarbasis 1.634 euro aan energie: 1000 aan elektriciteit en 634 aan gas. Als datzelfde gezin vandaag een eigen energiecontract moet aangaan, dikt de factuur aan tot 3047 euro bij de goedkoopste leverancier (1.300 euro voor elektriciteit en 1.747 euro voor gas) - een stijging met 1.413 euro. Dat berekent de Brusselse energieregulator Brugel.

Verdoken energiearmoede

Die forse stijging van de energiefactuur is een enorme hap uit het gezinsbudget van de getroffen doelgroep: “Deze hervorming is een besparing op mensen die flirten met de armoedegrens”, zegt Véronique van der Plancke van expertise- en ondersteuningscentrum Social Energie. “Deze mensen moeten al beroep doen op een verhoogde tegemoetkoming voor allerlei diensten om de eindjes aan elkaar te kunnen knopen. Door het schrappen van het sociaal tarief zullen ze wellicht hun verwarming fors lager zetten. Met alle gevolgen van dien: de groei van schimmels op de muren en het ontwikkelen van ademhalingsproblemen”, vreest ze.

Dat fenomeen heeft een naam: verdoken energiearmoede. Naar schatting 10 procent van Brusselse gezinnen – 55.000 in totaal – heeft een abnormaal laag energieverbruik, dat gelinkt wordt aan extreme zuinigheid. Dat bleek nog uit de laatste energiebarometer van de Koning Boudewijnstichting.

Stap achteruit

“Met het schrappen van het uitgebreid sociaal tarief verdwijnt een krachtig instrument in de strijd tegen armoede”, zegt Jan Willems, die aan het hoofd staat van de dienst schuldbemiddeling en energie bij het Brusselse OCMW. Wel wijst hij op de regeling van de beschermde afnemer die een ultieme reddingsboei kan zijn voor wie een betaalachterstand heeft bij zijn energieleverancier.

Door die regeling - aan te vragen bij het OCMW of energieregulator Brugel - kan de klant van het sociaal tarief blijven genieten, maar neemt netbeheerder Sibelga de rol van energieleverancier over. “Maar het opstarten van die procedure verhoogt dan weer de werklast bij de Brusselse OCMW’s, die al langer met een hoge werkdruk te kampen hebben.”

Willems vreest een sneeuwbaleffect van steunaanvragen op het moment dat deze mensen hun jaarafrekening krijgen.

Zowel Van der Plancke als Willems vragen om de huidige regeling rond het uitgebreid sociaal tarief niet te schrappen, maar integendeel te verlengen. Al van voor de coronacrisis breken ze een lans voor een gereglementeerde energieprijs voor mensen met een verhoogde tegemoetkoming. “Energie moet voor iedereen betaalbaar zijn", besluiten ze.