'Schaf de GGC en de gemeenten in Brussel af'

Hoe moet de Belgische grondwet eruit zien na 2019? Die denkoefening maakten juristen en politologen van verschillende universiteiten. Ook Brussel kan helemaal anders, vinden ze. Hun verslag wordt vrijdagnamiddag voorgesteld in het Paleis der Academiën.

Moeten we evolueren naar een België met vier? Gaan we naar een sterker Gewest in Brussel? Is er nog plaats voor de Senaat of het staatshoofd? Wat als blancostemmen worden omgezet in zetels voor gelote burgers? Dat zijn enkele van de pistes uit het syntheseverslag "Welke Grondwet na 2019?" van een denkoefening van de gemeenschap van juristen en politicologen van de Belgische universiteiten over de lacunes en gebreken van de grondwet.

De organisatoren Dave Sinardet (VUB), Céline Romainville (UCLouvain), Toon Moonen (UGent), Mathias El Berhoumi (Université Saint-Louis - Bruxelles) en Frédéric Bouhon (ULiège) hadden het project midden november gelanceerd, na de vaststelling dat de verklaringen tot herziening van de grondwet vaak onzorgvuldig werk zijn en dat die grondwet op verschillende vlakken voorbijgestreefd is.

BRUZZ interviewde daarover eerder al twee jonge onderzoekers.

Brusselse tweetalige scholen

De meest interessante voorstellen slaan op het herdenken van het Belgisch federalisme. Daarbij is de vraag of we naar een België met vier moeten evolueren. Zo wordt een Duitstalig Gewest gecreëerd, waarbij de huidige instellingen van de Duitstalige Gemeenschap alle regionale bevoegdheden uitoefenen.

Voor Brussel worden de evoluties van de zesde staatshervorming doorgetrokken, waarbij het Brussels Gewest de bevoegdheden zou overnemen van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie (GGC), die zou verdwijnen, en de bi-educatieve bevoegdheden verkrijgen zodat het zelf initiatieven kan nemen, zoals het organiseren van tweetalige scholen. In eenzelfde beweging wordt ook voorgesteld de gemeenten af te schaffen en hun bevoegdheden over te dragen aan het Brussels gewest.

Burgers loten

Daarnaast lijkt de taalpariteit binnen de ministerraad ook niet onontbeerlijk omdat de beslissingen toch in consensus genomen worden. Toch wordt ervoor gepleit dat de federale regering moet steunen op een minimum aandeel van de verkozenen in beide taalgroepen. Daarbij werden percentages genoemd van 25 tot 40 procent, luidt het in het syntheseverslag.

De opkomstplicht kan het best afgedwongen worden met administratieve sancties en niet met strafrechterlijke sancties die in de praktijk toch niet uitgevoerd worden. Om de blancostemmen te valoriseren, kunnen die best omgezet worden in zetels voor gelote burgers.

Een debat over een grondwetherziening kan niet zonder de rol van het staatshoofd. In het meest radicale voorstel is de premier staatshoofd, waarbij deze zoals in Zwitserland jaarlijks zou alterneren tussen Nederlandstaligen en Franstaligen. De regeringsvorming zou verlopen zoals voor de deelregeringen. Een ander voorstel houdt in dat de ministerraad besluiten neemt en wetten afkondigt.