Heropleving van de kanaalzone, in 9 etappes

Christophe Degreef, Steven Van Garsse
© Brussel Deze Week
15/09/2010
Van 17 tot en met 19 september vindt op de kaden van het kanaal Festival Kanal plaats. Twee dagen kunst, ontdekking en beweging. Een goede gelegenheid voor BDW om naar het kanaal te trekken en de heropleving van de buurt te schetsen.

1994 - GOMB-WONINGEN

De Gewestelijke Ontwikkelingsmaatschappij voor Brussel (Gomb) heeft zeker bijgedragen tot de heropleving van de kanaalzone. Vanaf halfweg de jaren 1990 bouwt de overheid op een tiental sites volop woningen. Oud indus­trieel erfgoed wordt opgewaardeerd en aangevuld met nieuwbouw.

Het moet de kaalslag opvullen, ontstaan na de aanleg van de metro aan Graaf van Vlaanderen. In Molenbeek alleen al komen er een kleine zeshonderd appartementen bij in vijftien jaar. Het laatste (en grootste) project is Terrassen aan de Sluis (2009): 109 appartementen aan de Ninoofsepoort. Intussen ontdekken ook privé-ontwikkelaars de marktwaarde van het kanaal.

2000 - CôtéKaNaL

Het eerste (of in elk geval eerste zichtbare ) 'loftproject' langs het Kanaal. Een voormalige brouwerij werd eind jaren 1990 door een groepje enthousiaste stadsbewoners aangekocht en grondig vertimmerd tot appartementen. Het zou als voorbeeld fungeren voor tal van collectieve aankopen in de ruimere kanaalwijk en verbouwingen van oude industriële panden.

2001 - THURN & TAXIS

Heeft de afgelopen tien jaar een ware transformatie ondergaan. Eerst werd het Koninklijk Pakhuis relatief snel verbouwd tot een kantoorgebouw met standing, aangevuld met winkeltjes en restaurantjes.

De rest van de site wordt druk gebruikt voor tal van grote evenementen. De Brusselse regering heeft intussen knopen doorgehakt voor de verdere ontwikkeling van de site. Daarbij springt het enorme park in het oog. Dat komt te liggen in het midden van een volledig nieuwe wijk.

2005 - WINDMOLENTJES

In november 2005 werden 33 windmolentjes langs het kanaal feestelijk voorgesteld. Vandaag draaien ze nog altijd en bepalen ze mee het kleurrijke spektakel langs het kanaal. Ze zijn ontworpen en gebouwd samen met leerlingen van het Athénée Serge Creuz, in een project van het wijkcontract Gieterij-Pierron. De molentjes verwijzen naar de gemeentenaam: Molenbeek.

2009 - BELLE-VUE

De voormalige geuzebrouwerij dreigde na het vertrek van InBev te verkrotten. De gemeente Sint-Jans-Molenbeek kocht de mouterij en plant het behoud van industrieel erfgoed, gekoppeld aan stadsvernieuwing. Belle-Vue huisvest nu tal van culturele projecten. Er zijn ook concrete plannen voor een opleidingscentrum en een klein hotel. Over de ontwikkeling van de rest van de voormalige brouwerij bestaat minder duidelijkheid.

2010   -  PROMENADE

Aan de Saincte­lettebrug richting Gentsesteenweg wordt op dit moment een brede promenade aangelegd, langs het kanaal, een stuk overhellend. De aanleg maakt deel uit van de volledige herinrichting (door Beliris) van de openbare ruimte aan het kanaal.

In 2008 en 2009 werden de kaaien van de linkeroever aangepakt, met onder andere een breed fietspad. Nu is de rechteroever aan de beurt. Het doel is voor een vlotter autoverkeer te zorgen, en tegelijk openbaar vervoer, fiets en het wandelen te bevorderen. Beliris investeerde al 15 miljoen euro in de Kleine Westelijke Ring. In een derde fase zal de Ninoofsepoort aan bod komen. Daarin zit onder meer de aanleg van een park van 1 hectare.

2011 - VOETGANGERSBRUG

De brug moet onder meer de reizigers die aan metro Graaf van Vlaanderen uitstappen, op een aangename manier naar de overkant van het kanaal brengen. Ze wandelen of fietsen dan zo over de Locquenghienstraat naar de vismarkt.

Plannen voor zo'n brug, die Molenbeek en Brussel-stad dichter bij elkaar moet brengen, dateren al van begin jaren 1990. De brug zal zo gebouwd worden dat ze ook opgehaald kan worden. Dat is nodig om zwaar containervervoer over het kanaal mogelijk te maken.

NA 2010- PREMIUM TOWER

Moet de hoogste woontoren van België worden. Alles is in gereedheid gebracht om de toren, die wordt aangevuld met lagere kantoorgebouwen, te bouwen. Afgelopen zomer werd groen licht gegeven voor de bouwaanvraag.

De toren zal 42 etages tellen en krijgt een voor iedereen toegankelijk uitkijkplatform. Projectontwikkelaar is Atenor. Eerder al kwamen er enkele kleinere loftprojecten langs dezelfde kant van het kanaal.

NA 2010 - DOCKSIDE

Dit moet een toren worden met 12.000 vierkante meter kantoor en 120 woningen. Ontwikkelaar is CBRE Investor. Sinds in 2009 het bericht verscheen, is er evenwel niet veel meer van vernomen.

Kanaal in beweging

Het is niet toevallig dat evenementen zoals Festival Kanal en deze zomer PleinOPENair de blik op het kanaal richten. De enige nog zichtbare waterweg van Brussel ondergaat langzaam maar zeker een metamorfose. Met nieuwe bruggen en parken, een winkelcentrum, een grote woontoren en mogelijk zelfs een nieuwe jachthaven moet de oude industriezone langs het kanaal een aantrekkelijke ontmoetingsplaats worden. Maar zo'n vaart loopt het nog niet, althans niet overal. Het kanaal is op de meeste plaatsen nog altijd een breuklijn waar de groeiende sociale kloof in deze stad aan de oppervlakte komt. De uitdagingen zijn groot en de uitkomst van heel wat projecten is vooralsnog onzeker. Dat mag blijken uit onderstaande selectie van bijdragen over evenementen en projecten in de kanaalzone.

Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.

Lees meer over: Sint-Jans-Molenbeek, Samenleving, Kanaal in beweging

Iets gezien in de stad? Meld het aan onze redactie

Site by wieni