Tien jaar Doucheflux: 'Mentaliteitswijziging nodig vergelijkbaar met die van #Metoo'

In tien jaar tijd is Doucheflux uitgegroeid van een vereniging met een paar vrijwilligers naar een organisatie met 25 vaste medewerkers. Wat Doucheflux doet heeft zin, stelt stichter en codirecteur Laurent D’Ursel vast. Toch zou hij de tent liever sluiten. "Onze lokalen zijn heel geschikt voor de Basic Fit."

Doucheflux ontstond eind 2011 in de voetsporen van een manifestatie van het 'Collectif Manifestement' met en voor Brusselse daklozen. Tijdens de voorbereiding stellen de deelnemers vast dat er onvoldoende douches, wassalons en kluisjes zijn voor mensen die in armoede leven.

Ook valt op dat moment op dat er te weinig inspirerende gratis activiteiten zijn waaraan ze kunnen deelnemen. Er is geen centraal punt met actuele en volledige informatie over de sociale dienstverlening in Brussel. Dagcentrum Doucheflux wilde die gaten vullen in een gerenoveerd gebouw in Anderlecht dichtbij het Zuidstation.

Het duurde tien jaar voordat oprichter en codirecteur Laurent D’Ursel – die overigens altijd als vrijwilliger heeft gewerkt, zo benadrukt hij - zich realiseerde dat het drastisch anders moet met de aanpak van dakloosheid. "In Brussel wordt dakloosheid niet als een huisvestingprobleem gezien."

Dat blijkt volgens hem uit het feit dat er in de bestuursraad van Bruss’help - de koepelorganisatie voor dakloosheid in Brussel - geen vertegenwoordiger zit van het kabinet van staatssecretaris Nawal Ben Hamou (PS) voor Huisvesting. "Er zit iemand van het kabinet van Trachte (Gezondheidspromotie, red.) en Maron (Gezondheid; red.) maar niet van Ben Hamou."

Aantal daklozen verdriedubbeld

De laatste telling van dak- en thuislozen in het gewest levert een nieuw recordcijfer van 5.313 op. De telling werd uitgevoerd in november 2020 en gepresenteerd door Bruss’help in 2021. In de periode dat Doucheflux bestaat is het aantal daklozen enorm gestegen. In 2020 werden liefst drie keer zoveel dak-en thuislozen geteld als in 2008.

"Ons nut is aangetoond, daar ben ik blij mee," zegt D’Ursel. "Tegelijkertijd is onze visie enorm geëvolueerd. In het begin waren we al blij dat we mensen uit de nood konden helpen." Later bleek dat de douches en de sociale diensten te weinig echte problemen oplossen. "Al waren er drieduizend filialen van Doucheflux, dan slapen er nog steeds mensen op straat."

Meer en meer is Doucheflux daarom zich ook gaan richten op crisisopvang en begeleiding naar huisvesting op de langere termijn. "Onze herhuisvestingcijfers zijn goed: van de mensen die een verblijfsvergunning en een inkomstenbron hebben, begeleiden we 65 procent in ruim een half jaar naar een vaste woning," zegt D’Ursel.

Daarnaast zet Doucheflux ook in op transitwoningen: zo was het de eerste speler die een hotel opende tijdens de coronacrisis en de laatste die er één sloot: één hotel vangt nog altijd dertig daklozen vrouwen op, tot het voorjaar van 2023 met de financiële steun van het Gewest.

"Het wonder van corona," noemt D’Ursel het. Enerzijds waren er de mensen die op straat leven, anderzijds die hotels die plotseling leegstonden. "Die twee aan elkaar koppelen was de sleutel. We hebben gezien dat het hebben van een eigen kamer en eigen sanitair wonderen doet voor de mensen."

Daarnaast komt Doucheflux binnenkort met twaalf transitwoningen in samenwerking met een privé-eigenaar. Doucheflux streeft er bovendien naar om één van de Housing First-operatoren te worden van het Brussels Gewest.

'Mentaliteitswijziging nodig van niveau van #metoo'

Daarnaast blijft D'Ursel een actief bepleiter van een beter beleid rond het voorkomen van dakloosheid en het sneller genezen. "We hebben vanuit het Syndicat des Immenses (vakbond dak- en thuislozen voorgezeten door D'Ursel, red.) een petitie gelanceerd die binnenkort duizend handtekeningen heeft."

In de petitie stelt D'Ursel dat de Oekraïense vluchtelingencrisis aantoont dat als we willen, de inspanningen kunnen opdrijven om dak- en thuisloosheid aan te pakken. Hij hekelt het beleid van twee maten, twee gewichten omdat er in één keer toch duizenden woningen worden gevonden als het moet.

"Er is een mentaliteitswijziging nodig van het niveau van een klimaatcrisis of #metoo. Want kijk, ook wij hebben twee miljoen in ons gebouw gestoken, dat naar woningen had kunnen gaan. En per persoon geeft Samusocial naar het schijnt duizend euro per maand uit."

Raad van bestuur Brussel'help

D’Ursel is van plan te solliciteren voor de raad van bestuur van Bruss’help, maakt hij op de valreep nog bekend. "Ik ga solliciteren met mijn dubbele pet op van codirecteur van Doucheflux en voorzitter de vakbond. Ik heb het gisteren gezegd tegen de mensen van Doucheflux en iedereen was superenthousiast. Dat heeft me gemotiveerd." Of hij gekozen wordt, weet D’Ursel nog niet. Wel is zeker dat hij zondag de brief gaat schrijven.

Maar dat gebeurt na het feest in The Egg om tien jaar Doucheflux te vieren. Dan gaan ook een aantal gezaghebbende experts met elkaar in debat over het einde van de dakloosheid, waaronder Brussels minister van Gezondheid Alain Maron (Ecolo), Ariane Dierickx, directrice van de vzw L'îlot, Christine Mahy, secretaris-generaal van het Waals Netwerk tegen Armoede en Pierre Verbeeren. Het debat wordt gevolgd door een feest met dj en de veiling van een werk van illustrator Philippe Geluck, de peter van Doucheflux.