De NMBS wil af van de Jubelfeestbrug. Ze kijkt hiervoor richting Molenbeek of Brussel-Stad. Kopen zij de brug over voor een symbolische euro, dan kan er misschien eindelijk schot in de zaak komen voor de broodnodige restauratie. Maar de kosten dreigen hoog op te lopen. “De brug is beschermd. Ze moet gerestaureerd worden,” zo klinkt het bij het kabinet van de Brusselse schepen Bart Dhondt (Ecolo-Groen).
Het park van Thurn en Taxis mag een van de geslaagdere ingrepen genoemd worden van het Brussels Gewest van het laatste decennium. Het park kwam er na protest van de buurt, die een volgebouwd oud rangeerstation zonder een spatje groen niet zag zitten.
De Brusselse Raad voor het Leefmilieu zette zijn schouders onder een park voor Thurn en Taxis. Extensa, eigenaar van de terreinen, stapte mee in het verhaal, het Brussels Gewest gaf een ferme duw, en vandaag ligt er een mooie lap groen tussen Pannenhuis en het Kanaal, ontworpen door landschapsarchitect Bas Smets.
© Virginie Schreyen
| De fiets - en wandelweg onder de brug is over een groot deel van de breedte versperd.
Het park dat verder uitloopt in de richting van het Westelijk Ringspoor wordt overspannen door drie metalen bruggen. En die baren zorgen. De mooiste en meest waardevolle brug, de Jubelfeestbrug, lijdt aan metaalmoeheid en moet geregeld op stabiliteit worden gecontroleerd. De fiets- en wandelweg onder de brug is over een groot deel van de breedte versperd.
De brug is een van de weinige overgebleven voorbeelden in Brussel van exemplaren die volledig in metaal zijn uitgevoerd. Veel van de ijzeren bruggen uit het begin van de vorige eeuw in Brussel zijn naderhand vervangen door exemplaren in gewapend beton.
© Virginie Schreyen
| De Jubelfeestbrug in Laken.
Bovendien spreken de art-nouveauelementen, tenminste diegene die nog zijn overgebleven, tot de verbeelding. De Jubelfeestbrug dateert uit 1904 en is ontworpen door Frédéric Bruneel, die ook de Gare Maritime heeft getekend. Het is een prachtbrug, daar is iedereen het over eens.
Een ingenieurstudent van de Universiteit van Antwerpen heeft de Jubelfeestbrug in 2018 onderzocht voor een masterproef Erfgoedkunde. De brug blijkt er erg aan toe. Ze is verzwakt door corrosie. IJzeren onderdelen brokkelen af en de brug voldoet eigenlijk niet meer aan de huidige veiligheidsnormen, hoewel er nog dagelijks zware vrachtwagens over denderen.
Tegelijk stelde de student vast dat de brug uniek is en een restauratie zich opdringt, hoewel heel wat originele elementen verdwenen zijn. Maar omdat de brug goed gedocumenteerd is, kan ze in ere hersteld worden, zo blijkt nog uit de masterproef. De student merkt ook op dat dit soort plekken, publieke autovrije ruimtes onder een brug, een nieuwe functie kunnen krijgen als hippe ontmoetingsplek. Er zijn voorbeelden genoeg in het buitenland.
"De brug is beschermd, dus moet ze gerestaureerd worden"
Hoe dan ook is de brug vandaag een smet op het gewestelijk ontwikkelingsproject van het Brussels Gewest. Het buurtcomité ijvert voor een revalorisatie van de brug, zodat de wandelweg onder de brug volledig opengesteld kan worden en de brug haar oude glorie terug kan krijgen.
© Archief Laeken in Beeld
| De Jubelfeestbrug is in 1904 ontworpen door Frédéric Bruneel.
Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Het buurtcomité werd van het kastje naar de muur gestuurd omdat het eigenaarschap van de brug complex is. De brug is eigendom van de NMBS, het bovendek, de straat die over de brug gaat, is gedeeld eigendom van Molenbeek en Brussel-Stad en het park zelf is dan weer eigendom van het private bedrijf Extensa. Een kluwen, en niet bevorderlijk voor een snelle oplossing.
© Virginie Schreyen
| De brug moet geregeld op stabiliteit worden gecontroleerd. Dagelijks denderen er zware vrachtwagens over.
Op de koop toe lopen de belangen niet gelijk. Voor de armlastige NMBS is de brug geen prioriteit. Er rijden al lang geen treinen meer onder. De NMBS is de brug liever kwijt dan rijk. Maar zolang het kluwen niet ontrafeld is, moeten de Brusselse overheden aanzien hoe de brug geleidelijk aan verder aftakelt.
© Virginie Schreyen
| IJzeren onderdelen brokkelen af en de brug voldoet niet meer aan de veiligheidsnormen.
Er komt nu wel schot in de zaak. “We hebben een engagement om de brug te restaureren,” zegt An Descheemaeker van het kabinet van schepen Bart Dhondt (Ecolo-Groen), “Dat kan nog wel even duren, maar de brug kan zo niet blijven. Ze is beschermd, dus moet ze gerestaureerd worden.”
De nationale spoorwegen hebben zopas een studieopdracht uitgeschreven voor de restauratie van de brug. De kostprijs kan al snel tot ettelijke miljoenen euro oplopen. Intussen lopen er onderhandelingen over een tripartite akkoord tussen NMBS, Molenbeek en Brussel-Stad voor de overname van de brug voor één symbolische euro door Stad Brussel of Molenbeek. Zodra die eigendomsoverdracht is afgerond, kan er een restauratiesubsidie worden aangevraagd bij het Brussels Gewest. En met een beetje geluk kan de brug over enkele jaren haar 120ste verjaardag vieren.
RONDLEIDINGEN: Broodje Brussel: de verweesde Jubelfeestbrug
woensdag 18 maart 2020 12.15 uur
Lees meer over: Laken, Stedenbouw, jubelfeestbrug, NMBS
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.