Mamadama veegt uw straat: ‘Zelfs de clochards feliciteren me’

Onder de 213 straatvegers van de Stad Brussel zijn er welgeteld zes vrouwen. Mamadama Cissé is een van hen. “Mensen geven me soms zomaar drinkgeld.”

Mamadama (30) is aan de slag op de Grasmarkt en ze valt op. Omdat vrouwelijke straatvegers dun gezaaid zijn, maar ook door de natuurlijke flair waarmee ze onverstoorbaar verder werkt. Hier leegt ze een vuilnisbak, verderop schept ze wat etensafval in haar handkar, die ze met een zekere cool voor zich uit duwt. Wil ze een interview toestaan, met een foto? Er verschijnt een glimlachje op Mamadama’s gezicht. “Bien sûr, demandez à mon chef.”

Enkele weken later, in het hoofdkwartier van de straatvegers aan het Fontainaspark in de Vijfhoek, staat Mamadama met haar leidinggevende, brigadier Pierre Lemmens, te wachten. Een grote fan, zo blijkt. “Mevrouw Cissé is zowat de enige werknemer over wie ik nooit een opmerking moet maken. Ze heeft ook autoriteit. Als kleine vrouw heb ik haar al eens een ploeg van vijf mannen zien aansturen, zonder haar stem te verheffen.”

Mamadama woont sinds 2017 in België, eerst in Laken en sinds kort in Aalst. Haar vier kinderen – tussen 3 en 13 jaar oud – ziet ze vooral ‘s ochtends. “Mijn shift loopt van 12 tot 20 uur. Ik breng ze naar school, mijn man haalt ze af.”

De job van de straatveegster bestaat er vooral in om het centrum schoon te houden. Straks vertrekt ze naar de voetgangerszone op de Anspachlaan, op andere dagen is ze eerder in de Nieuwstraat of op de Grote Markt te vinden. Door de straatvegers welbepaalde straten toe te wijzen, leren ze er niet enkel specifieke netheidsproblemen kennen, is te horen op het kabinet van netheidsschepen Anas Ben Abdelmoumen (PS). “Het maakt ze ook een soort mede-eigenaar van de straat, waar handelaars respect voor hebben.”

“Ik doe het graag en krijg geregeld complimenten van voorbijgangers,” bevestigt Mamadama. “Sommige mensen stoppen me zelfs 10 of 20 euro drinkgeld toe, je ziet dat ze een nette straat belangrijk vinden. Als iemand wil betalen voor een schoonmaakkarweitje, weiger ik wel.” Zelfs de clochards feliciteren haar, vertelt de Guineese. “Daar kan ik wel inkomen, ze wonen tenslotte voltijds op straat. Natuurlijk zijn er ook provocateurs, maar die laat ik begaan. Je moet ze alleen niet aanraken of er negatief tegen spreken.”

Net als de meeste van haar collega’s, kwam de straatveegster bij de dienst via een zogenoemde artikel 60-regeling. Die houdt in dat het OCMW en de Stad haar anderhalf jaar intensief begeleidden en ze in die periode een toelage boven op haar leefloon kreeg. Na een positieve evaluatie kon Mamadama vervolgens in dienst komen bij de Stad. Het is een traject dat opvallend in trek is bij Brusselaars uit Guinee, verduidelijkt het kabinet. “Voor mensen die laaggeschoold naar België komen, is dit een mooie kans op stabiel werk. De overuren uit het weekend kunnen ze bovendien opsparen om bijvoorbeeld in het najaar naar het thuisland te gaan.”

Huisje in Aalst

Met haar vaste inkomen kon Mamadama een huisje kopen in Aalst. “Brussel was te duur en nu hebben de kinderen tenminste plaats en een omgeving om op te groeien: we hebben een koer, ze leren Nederlands. Thuis spreek ik met iedereen mijn moedertaal Susu, maar de kinderen antwoorden in het Frans. Onder elkaar spreken ze dan weer Nederlands. Via hen leer ik dat nu ook een beetje. Als ik een afspraak wil maken bij de gemeente, moet mijn dochter dat voor mij regelen, want ze staan je niet te woord in het Frans. Ik vind dat best lastig, dat mijn kinderen dingen moeten regelen in mijn plaats. Taallessen? Die zijn meestal ‘s avonds en dan werk ik.”

De voorbije jaren zagen de straatvegers de stad veranderen. “In de Vijfhoek zijn er nu echt twee keer zoveel mensen als twintig jaar geleden,” zegt brigadier Lemmens, die sinds 2005 bij de dienst werkt. “Er is dus meer schoon te maken, terwijl het personeelsbestand slinkt. In de Nieuwstraat kan je tijdens de koopjesperiode zelfs niet meer door met de zuigmachine. Mensen kijken op hun smartphone en lopen recht op je apparaat. En dan heb je nog die lachgasflessen, een echte pest.” Mamadama glimlacht terwijl de chef vertelt. Om haar uit lood te slaan, is meer nodig dan een paar lachgasflessen.