Brussel in de ban van drones: hoe goed is de stad beveiligd?

Al een week lang vliegen onbekende drones boven gevoelige locaties in België, zoals legerbasissen en luchthavens. Vorige week dinsdag ging Brussels Airport daardoor urenlang dicht. Is Brussel goed beveiligd? En hoe gevaarlijk zijn de drones?

Een of meerdere drones vlogen vorige week dinsdag boven de luchthavens van Zaventem en Luik, en de luchtmachtbasissen van Schaffen, Florennes en Kleine-Brogel. Voor Kleine-Brogel, waar Amerikaanse nucleaire wapens liggen, was dit al de derde keer op korte tijd.

De verstoring van het luchtverkeer heeft vorige week voor chaos gezorgd. Brussels Airport annuleerde meer dan negentig vluchten, 500 passagiers moesten op de luchthaven slapen. Het heeft ook heel veel geld gekost. Bijvoorbeeld voor luchtvaartmaatschappij Brussels Airlines, maar ook voor vrachtvervoerder DHL. Brussel is een van hun belangrijkste hubs, 47 van hun vluchten konden niet vliegen. Ondertussen zijn de drone-incidenten nog niet gestopt, woensdagavond ging Brussels Airport opnieuw voor een halfuur dicht.

De dronemeldingen zorgen voor veel ongerustheid. De Belgische minister van Defensie, Theo Francken (N-VA), heeft vragen gekregen over de vele incidenten in het federale parlement. Vorige week donderdag is de nationale veiligheidsraad met de eerste minister van België, samengekomen over drones.

Veel Brusselaars vragen zich af hoe het kan dat drones zomaar boven luchthavens en militaire basissen kunnen vliegen, zonder dat iemand ze stopt. BRUZZ beantwoordt vijf vragen over de incidenten.

1. Is het de eerste keer dat onbekende drones boven Brussel vliegen?

Ja,toch voor grotere drones, zoals die vorige week boven luchthavens en militaire basissen. Die zijn nog niet eerder opgemerkt boven Brussel. Maar kleinere verdachte drones zijn wel al eerder in Brussel gezien.

In december 2024 is bijvoorbeeld een verdachte drone gezien nabij het gebouw van Euroclear. Bij dat financieel bedrijf staat nog 190 miljard euro aan Russisch geld op de rekening. Die tegoeden zijn geblokkeerd door sancties tegen Rusland, dat vanwege de invasie van Oekraïne. De drone werd daar gezien op het moment dat de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in België was.

"In 2025 hebben we ongeveer honderd incidenten, gelinkt aan drones, geregistreerd op ons territorium", zo verklaart de politie van de lokale zone Brussel Hoofdstad Elsene. Bij een paar heeft de politie de identiteit van de mensen, gelinkt aan het incident, kunnen vaststellen.

Maar over wat soort incidenten het gaat, zegt de politie niets. Het kan gaan om toeristen die hun drone in een verboden zone hebben doen vliegen, maar ook om spionage of intimidatie.

Oud-militair bevelvoerder en expert defensie Roger Housen denkt dat het kan dat er bij die incidenten ook mensen betrokken zijn met slechte bedoelingen. “Brussel is de hoofdstad van de EU, de zetel van instituties zoals Euroclear, de militaire alliantie NAVO en andere internationale organisaties, het is zeker een doelwit", zo ziet hij.

2. Wat is het doel van de drones?

"Ik denk niet dat het om spionage gaat als de drones van de Russen zijn", zo verklaart Housen. "Net als de Belgische veiligheidsdiensten denk ik wel dat ze Russisch zijn. Maar zij hebben die drones niet nodig om te spioneren, daarvoor hebben ze satellieten in de ruimte. Die kunnen zonder risico tot op 10 centimeter precies alles fotograferen."

Housen ziet twee andere redenen voor Rusland om drones over België te laten vliegen. "Een eerste reden is dat ze een gevoel van onveiligheid willen creëren door voor onrust en angst voor escalatie te zorgen. Ten tweede kan geld en materieel dat naar de beveiliging van het Belgische luchtruim gaat, niet tegelijk naar Oekraïne gaan."

"Belgische burgers willen eerst dat er geld naar hun eigen veiligheid gaat, die vinden ze belangrijker dan steun voor Oekraïne. De drones in ons luchtruim zijn zo een indirecte manier om te zorgen voor minder steun aan het Oekraïense leger", denkt Housen.

Dat net nu België te maken krijgt met de drones, kan ook gelinkt zijn aan het Russische geld bij Euroclear. Verschillende EU-landen willen dat geld gebruiken om Oekraïne te helpen. De Russische president Vladimir Poetin heeft daarover gezegd dat, als dat gebeurt, België de gevolgen “eeuwig zou voelen”. Dit kan een waarschuwing zijn; meent de oud-kolonel.

3. Wat gebeurt er als een drone wordt gezien?

Dat hangt af van waar die vliegt. Vliegt de drone boven militair domein, dan moet Defensie (het leger) actie nemen. Daarbuiten zijn onbekende drones de verantwoordelijkheid van de lokale politie. Die krijgt soms hulp van de federale politie, onder coördinatie van het directoraat-generaal Luchtvaart van de federale administratie voor Mobiliteit.

De legerbasissen hebben nu al verschillende wapens om te gebruiken tegen drones. Er zijn sensoren om de toestellen te detecteren, droneguns die het signaal tussen de droneoperator en de drone verstoren (jammen), en shotguns: een soort geweren die een salvo van hagel afvuren.

Lees verder onder de foto.

Maar de politie heeft minder wapens tegen drones. Verschillende politiezones, ook die van Brussel, hebben wel dronejammers en een Skywall. Dat is een net dat ze naar een drone kunnen schieten. “Dat apparaat gebruikt het gespecialiseerde CUAS-team (Counter Unmanned Aerial Systems). Vanaf 2026 hebben krijgt de Brusselse politie ook het systeem DIAB (Drone In A Box), dat kan CUAS versterken vanuit de lucht."

De federale politie kan ook helikopters achter de drone aansturen, dat heeft het woensdag ook gedaan in Kleine-Brogel. Maar dat heeft toen niet gewerkt, alle drones konden ontsnappen.

“Hier in Oekraïne zijn ze verbaasd dat België de onbekende drones niet gewoon neerschiet”, zegt oorlogsjournalist Arnaud De Decker vanuit Charkiv in Oekraïne. “Dat doen ze hier vaak met machinegeweren op vrachtwagens."

Er is natuurlijk een verschil tussen aanvalsdrones met explosieven, zoals die in Oekraïne, en de drones in België. Die hebben tot nu toe nog niets beschadigd. "Oekraïne is een land in oorlog, daar aanvaarden ze dat een drone op een geparkeerde auto kan vallen", zegt Housen. "Het gaat om proportionaliteit: zolang drones hier 'gewoon' rondvliegen om angst te veroorzaken, kan je niet met een grote bazooka op ze schieten.”

4. Hoe goed is Brussel beveiligd?

Het antwoord is eenvoudig: niet goed. Specifieke instellingen zoals de NAVO hebben wel detectiesystemen en jammers. De politie heeft ook jammers en een Skywall. Maar alles werkt heel lokaal, als de drone enkele honderden meters verder vliegt, heb je niets meer aan die systemen.

“De dronedreiging is namelijk complex. Je moet veel sensoren en interceptoren hebben, en toch kan je nooit 100 procent veiligheid bereiken, zeker niet voor heel Brussel. Dat zou miljarden euro's kosten. En zelfs met zo'n systeem kan je niet alle drones ontdekken en neerhalen. Als je drones verstoort, verstoor je ook andere signalen. 4G, 5G, de GPS van auto's, elektrische garagepoorten: allemaal vallen ze stil. En dan vallen de drones neer op de stad", waarschuwt Housen.

Daarnaast zullen enkele drones altijd aan detectie kunnen ontsnappen. "Zelfs Oekraïne, dat verder staat dan wij, lukt het om ‘maar’ 65 procent van de drones uit de lucht te halen", zegt Housen.

Dat zegt ook Arnaud De Decker. "De Iraanse Shahed-drones vliegen nu hoger en sneller, daar kan Oekraïne moeilijk iets tegen te doen. Bovendien vuren de Russen er 3 tot 400 tegelijk af, waardoor de luchtafweer ze niet allemaal kan raken."

5. Wat moet er nu gebeuren?

De oud-kolonel stelt voor om keuzes te maken: cruciale infrastructuur zoals de haven van Antwerpen, de haven van Zeebrugge of politieke zetels in Brussel kunnen wel een sluitende, heel lokale antidronekoepel krijgen.

"Maar daar hebben we het geld nog niet voor. Het antidroneplan dat minister van Defensie Francken wil invoeren, is daar maar een begin voor. En zelfs dat gaat enkel om de detectie van drones."

Een ander aspect is de verdeling van de verantwoordelijkheid. Het leger moet de bedreiging van legerbasissen behandelen, maar de politie alles daarbuiten. “Eén van de eerste stappen moet zijn: één commando maken voor de dronedreiging. Het is logisch dat het leger daarbij de leiding neemt", stelt Housen voor.

De ambassade van Rusland in Brussel heeft vorige week donderdag gereageerd op de verdenkingen. Rusland ontkent officieel elke link met de incidenten.

Dit artikel hoort bij het project Eenvoudig Nederlands. We schrijven het nieuws in makkelijke taal. Voor dit project werken we met het Huis van het Nederlands. Meer informatie vind je hier. De bron voor dit artikel vind je hier.