Waarom lijnen 2 en 6 om de haverklap stilliggen: ‘Oranje metro’s dateren van jaren 70’

Het aantal technische incidenten op het Brusselse metronetwerk steeg tussen 2023 en 2024 met 20 procent: van 1.035 naar 1.239. Veruit de meeste incidenten zijn te wijten aan problemen met de oude, oranje MX-metrostellen. Aangezien die nog alleen op de lijnen 2 en 6 rijden, zijn die het vaakst onderbroken.

Afgelopen zaterdag was het metroverkeer op de lijnen 2 (Simonis-Elisabeth) en 6 (Koning Boudewijn-Elisabeth) rond 11 uur, rond 13.30 uur en ook nog eens rond 18 uur onderbroken, telkens wegens een 'technisch incident'. Navraag bij vervoersmaatschappij MIVB leert dat er eerst een probleem was met de signalisatie en in de avond een defect aan een wissel.

De afgelopen maanden waren er om de haverklap technische incidenten op deze lijnen. “Op de lijnen 2 en 6 zijn er inderdaad veel meer onderbrekingen dan op de lijnen 1 (Weststation-Stokkel) en 5 (Erasmus-Herrmann-Debroux),” zegt MIVB-woordvoerder Guy Sablon.

“Niet onlogisch,” vindt hij. “Op de 2 en 6 rijden hoofdzakelijk oudere metrostellen van het type MX, die dateren uit de jaren 70 en 80. Ze zijn nodig om de frequentie te handhaven. Maar ze zijn veel gevoeliger voor technische mankementen dan de nieuwere metro's, de M6 en M7, die ingezet worden op de lijnen 1 en 5.”

Geblokkeerde deur

De toename van het aantal technische incidenten blijkt ook uit de cijfers van de MIVB. In 2023 waren er 1.035 technische incidenten, in 2024 1.239, een stijging met twintig procent. Daarnaast waren er nog de onderbrekingen door externe factoren, zoals spoorlopers. De gedeeltelijke cijfers voor dit jaar wil de MIVB niet vrijgeven.

Van alle technische incidenten heeft maar een heel klein deel te maken met de signalisatie, de wissels en overige infrastructuur, zo blijkt uit de officiële cijfers. “31 in 2023 en 37 in 2024,” zegt Sablon. “Dat is peanuts in vergelijking met het aantal defecten aan het rollend materiaal, de metro's dus. Dat waren er 1.004 in 2023 en 1.202 vorig jaar. Meestal betrof het de oude MX-metro’s.”

Over welke mankementen aan de voertuigen het zoal gaat? Sablon: “Dat kan van alles zijn: een geblokkeerde deur of een stel dat niet aanzet. Een metro heeft zo veel onderdelen. Soms kan de chauffeur het euvel verhelpen, soms moet er een technische ploeg ingeschakeld worden en het gebeurt dat een metrostel weggetakeld moet worden. Maar volgens onze statistieken is de gemiddelde duur van dit soort verstoringen amper tien minuten. De oplossing van problemen met de signalisatie of wissels nemen veel meer tijd in beslag, gemiddeld bijna een uur.”

Drukste lijnen

Van de negentig metrostellen waarover de MIVB vandaag beschikt, zijn er 39 van het type MX, die allemaal op de lijnen 2 en 6 rijden. Voorts zijn er 21 veel modernere M6-stellen of 'Boa’s'. Die bedienden aanvankelijk alleen de lijnen 1 en 5, maar worden sinds een jaar of twee ook gebruikt voor lijnen 2 en 6. En dan zijn er nog dertig van het allernieuwste type M7, die uitsluitend op de lijnen 1 en 5 rijden.

De vraag is waarom de MX-stellen met de oranje snuiten allemaal op de lijnen 2 en 6 worden ingezet. Of zoals Vooruit-parlementslid Ilyas Mouani het onlangs formuleerde in een vraag aan minister van Mobiliteit Elke Van Den Brandt (Groen): de moderne metro’s voor de ene kant van de stad en de verouderde bakken voor de andere.

Op de lijnen 1 en 5 is de MIVB al een tijd bezig met een moderniseringsoperatie: de signalisatie wordt helemaal vernieuwd door de invoering van het CBTC-systeem (Communication Based Train Control). Het is een van de redenen waarom de nieuwste stellen daar rijden. “In theorie zou de M7 ook op de lijnen 2 en 6 kunnen rijden,” zegt Sablon. “Maar dat heeft geen zin omdat de lijnen 1 en 5 de drukste zijn en de metro’s van het type M6 en M7 veel meer mensen kunnen vervoeren dan de MX. We zetten de voertuigen met de grootste capaciteit in op de drukste lijnen.”

'Voor onbepaalde duur'

Toch is er hoop voor de reizigers op de lijnen 2 en 6. Er zijn immers nog meer hypermoderne M7-stellen in aantocht, dertien stuks. Die worden de komende tijd stapsgewijs geleverd. Sablon: “Op die manier zullen er steeds meer M6-stellen kunnen doorschuiven naar de lijnen 2 en 6, wat toelaat om de oudste MX-stellen uit dienst te halen.” Zo wil de MIVB het kilometerverlies, het verschil tussen het aantal geplande metrokilometers en het aantal effectief gereden kilometers, reduceren. “We zien sinds kort al een lichte daling.”

Dan is er nog de communicatie. Vaak krijgt de reiziger te horen dat het metroverkeer ‘voor onbepaalde duur’ verstoord is, zodat hij niet weet of hij moet wachten of een ander transportmiddel moet zoeken. “Ook hier werken we aan. Sinds een paar maanden vermelden we de geschatte duur van de onderbreking erbij. Tenminste indien mogelijk. De tijd van een interventie inschatten is ingewikkeld. Het is geen exacte wetenschap en elk incident is anders.”