‘Ik zit op mijn tandvlees’: een jaar zonder regering maakt slachtoffers

Van onbetaald verlof tot kantoorverhuizingen of ingehouden bonussen: het jaar zonder regering heeft nu al een impact op het leven van Brusselse bedrijven, verenigingen en hun medewerkers. Vooral kleinere vzw's en de renovatiesector zijn slachtoffer, vertellen drie spelers die er aan het roer staan. “We kunnen zelfs geen fruit of frisdrank meer aanbieden op kantoor.”

Kevin Deruyver: “Buurtcentrum verhuizen naar een goedkopere plek”

vzw Labolobo

“Labolobo brengt al jaren verschillende leeftijden en generaties samen. We hebben een vast centrum in Jette en werken in rusthuizen in heel Brussel. Op woensdagen kunnen particulieren ons inschakelen voor een verplaatsing. Vorig jaar boden we die dienst twee halve dagen aan, nu maar één namiddag per week. Een gelijkaardig project in Ganshoren is teruggeschroefd. Voor onze rusthuiswerking met scholen, die in september heropstart, wacht ik op nieuws en budget.”

“In het slechtste geval moeten wij in december de boeken toedoen. We krijgen nu elke zes maanden subsidies via Iriscare, maar al de rest is onzeker. Voor dit buurtcafé in het oude stationsgebouw van Jette kregen we vroeger projectsubsidies van Brussel Mobiliteit en de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie. Sinds januari wordt alles hier betaald via het privéfonds Be-Source (van prins Henri d'Arenberg, red.). Het is mede dankzij dat fonds dat we onze drie medewerkers kunnen blijven betalen tot het einde van de zomer. Ons gebouw bij het Woningfonds hebben we al opgezegd: in september verhuizen we naar Mona (tijdelijk leegstandsproject van vzw Toestand in Jette, red.) voor een vijfde van de prijs. Ik steek onze weinige subsidies liever in onze werking dan in een gebouw.”

“Mijn vrienden verklaren me gek. Ik zit inderdaad op mijn tandvlees. Wie nu voortdoet in vzw's als de onze, is een vechter. Het zijn mensen die nog zíen hoe belangrijk sociaal werk is. Eenzaamheid is een hardnekkig beestje in de stad en oudere inwoners zijn veel te lang vergeten. Nicole (op de foto hierboven) heeft moeite met lopen, maar ontmoet hier elke woensdag andere mensen. Dankzij onze tuktukdienst raakt zij dus uit haar isolement. Het zijn net kleine, lokaal verankerde projecten in alle hoeken van de stad die dat soort eenzaamheid kunnen verhelpen. Ik weet dat sociaal werk een keuze is en je doet dat nooit voor het geld. Maar Brussel jaagt de mensen weg. Ik vraag me af of we over tien jaar nog sociaal werkers zullen vinden.”

David De Nutte: “Ik kan mijn collega's geen bonus geven”

Home Perspective

“Ik leid 36 medewerkers. We maken raamkozijnen in Neder-over-Heembeek die in aanmerking komen voor de duurzame renovatiepremies van Leefmilieu Brussel. Sinds vorig najaar is het budget daarvoor op – en zonder nieuwe regering weet niemand of de premies verlengd zullen worden. Wie dus wil renoveren en kán wachten, doet dat.”

“Wij krijgen sindsdien een kwart minder bestellingen dan vorig jaar: een half miljoen euro omzetverlies (volgens bouwfederatie Embuild verwachten Brusselse bouwbedrijven de helft minder omzet dan in 2024, red.). Een goede, tijdelijke medewerker heb ik daardoor niet vast kunnen aanwerven. En ik kan mijn collega's dit jaar geen bonus geven. Normaal gezien delen wij onze winst van het vorige boekjaar in juni met het hele team. Nu niet, want we moeten die hele winst bijhouden als buffer. De technici mislopen zo tot drieduizend euro, een belangrijk bedrag voor hun vakantie.”

“Natuurlijk weegt dat op de sfeer. Wij hebben een trouw team, maar ik krijg veel vragen. Ik kan geen zelfstandige onderaannemers meer inschakelen of nieuw werkmateriaal kopen voor mijn personeel. Ik heb de gratis frisdrank, sapjes en fruit in de werkplaats opgezegd om te besparen. Zo hoop ik alle vaste collega's aan boord te houden. Ontslagen zouden me net zo goed geld kosten.”

“Ik ken concurrenten die al failliet gingen, maar over ontslagen wordt onderling niet openlijk gepraat (Embuild telde 1.945 Brusselse faillissementen in 2024, een vijfde meer dan in 2023, red.). Zelf profiteer ik van de kalmere periode om vormingen te organiseren voor mijn personeel, zoals over kranen. Dat kan met subsidies van arbeidsbemiddelaar Actiris.”

“Niet alles ligt aan de Brusselse regering. De economie vertraagt in het algemeen en bouwprijzen zijn gestegen. Ik vind wel dat de overheid precies in zo'n context extra duidelijkheid moet scheppen. Of ze de premies nu verlengen, schrappen of deels verlaagt, het gaat erom dat burgers weten waar ze aan toe zijn voor de komende jaren. Wat zou je zelf doen, als je nog hoopt dat een premie van 10.000 euro kan terugkeren?”

Amandine Tiberghien: “Wij nemen allemaal een maand onbetaald verlof”

vzw Fabrik

“Een jaar geleden begon ik bij vzw Fabrik in Sint-Joost-ten-Node. We werken rond leefmilieu en participatie in woonzones van die gemeente. Al doen we nu ook mee aan projectoproepen voor participatietrajecten in Ganshoren of Vorst. Dat maakt ons een concurrent voor lokale vzw's. Maar het moet, willen we subsidies vinden buiten de reguliere begroting.”

“Die krijgen we nu slechts per drie maanden uitbetaald. We weten nog niet of het hele budget voor dit jaar zal volgen. Begrotingsminister Sven Gatz (Open VLD, red.) vraagt zijn collega's om tien tot vijftien procent te besparen. Moeten wij dat uit voorzorg nu al zelf doen? Wij zetten alvast ontslagvergoedingen opzij voor iedereen, ook voor de ervaren collega's.”

“Elke extra subsidieaanvraag is een administratieve last. Veel vzw's zoeken nu privéfinanciering of bieden eigen diensten aan als consultant. Wij proberen geld te lenen via coöperatieve banken, zoals Crédal, maar ook dat vraagt tijd. Het is tijd die je niet aan je doelpubliek kan besteden.”

“We besparen nog niet op projecten, maar wel op personeel. Eén collega vertrekt eind juni, de zes anderen werken voortaan een halve dag minder per week. We zullen onze RSZ-bijdragen wat later dan normaal betalen. En Fabrik sluit dit jaar volledig tijdens het bouwverlof van 15 juli tot 15 augustus. Wie het zich kan permitteren, vragen we om die hele maand onbetaald verlof te nemen.”

“Alle vzw's ondervinden vandaag liquiditeitsproblemen, maar de kleintjes wel het meest. Om te overleven is een sociale missie niet meer genoeg. Je moet nu voor elk project bewijzen dat je goed werk levert. Maar goed sociaal werk vraagt tijd: het duurt soms jaren om een vertrouwensband op te bouwen met je doelpubliek. Dat kan je niet doen met veel personeelsverloop of met alleen losse projectsubsidies. De non-profitsector dient om Brusselaars in precaire situaties te helpen. Dat kunnen wij minder goed doen als we zelf stress ervaren.”