Formatiesterren staan gunstiger voor PS dan voor MR

Een jaar na de verkiezingen slaagt de MR er ook met haar beleidsverklaring niet in om een meerderheid rond de tafel te krijgen. Ecolo en Défi torpederen het overleg dat de MR vrijdag heeft gepland. De PS ontvangt intussen de nodige signalen om de piste van haar linkse meerderheid te blijven bewandelen, al voelt Vooruit zich ongemakkelijk bij de perceptie van een 'anti-Arizona-regering'.

Begin mei besliste de MR om het na elf maanden trekken en sleuren over een andere boeg te gooien: de partij zou op basis van een beleidsverklaring coalitiepartners zoeken om een Brusselse regering mee te vormen. Eerst de inhoud, dan de meerderheid, was het plan.

Maar een maand later lijkt ook die wanhoopsdaad op niets uit te draaien. De MR vindt zelfs geen meerderheid die vrijdag rond de tafel wil gaan zitten om een nieuwe formatiemethode mee uit te stippelen.

Aan Vlaamse kant zijn er genoeg kandidaten. Groen, N-VA, Open VLD, Vooruit en CD&V willen vrijdag mee aanschuiven met MR-kopstuk David Leisterh. Langs Franstalige zijde kan de MR eigenlijk enkel rekenen op Les Engagés, maar ook daar is de steun al lang niet meer onvoorwaardelijk.

Naast die rist Vlaamse partijen en Les Engagés kregen ook Ecolo en Défi een uitnodiging om vrijdag de koppen bij elkaar te steken. De inhoud van de beleidsverklaring, waarop vooral uit groene hoek kritiek kwam, staat niet eens op de agenda.

“Het gaat puur om de methode”, klinkt het bij de MR. De Franstalige liberalen beseffen dat hun werkwijze de laatste tijd kwaad bloed gezet heeft bij zowat alle mogelijke coalitiepartners.

'Democratische realiteit’

Het geplande overleg leek gisteren al in duigen te vallen door de scherpe kritiek van Ecolo-kopstuk Zakia Khattabi op de inhoud van de MR-nota en vandaag verneemt BRUZZ formeel dat Ecolo vrijdag niet van de partij zal zijn.

“Ecolo wil besprekingen opstarten, maar wat vandaag de formatie blokkeert, is de obsessie van de MR om de N-VA aan boord te hijsen... zonder Franstalige meerderheid”, aldus Ecolo-covoorzitster Marie Lecocq. In één adem laat ze weten dat Ecolo vrijdag niet zal opdagen bij de vergadering die de MR organiseert.

“We moeten de impasse doorbreken, terugkeren naar de democratische realiteit en een methode en partners voorstellen die een meerderheid achter zich krijgen en voor stabiliteit zorgen”, voegt Lecocq toe.

Ook Défi liet dinsdag al verstaan dat de aanwezigheid van de N-VA, in de huidige formule van de MR, de partij dwarszit. Ook Brussels kopstuk Bernard Clerfayt stuurt zijn kat naar de meeting, officieel omdat er door de afwezigheid van Ecolo "geen sprake meer is van een Franstalige meerderheid". Les Engagés-voorzitter Yvan Verougstraete vroeg afgelopen weekend dan weer aan de liberalen om de N-VA te lossen.

Driedubbel ‘dictaat’

Zoals verwacht gingen de MR en Open VLD daar niet op in, maar door de reeks veto’s tegen de N-VA zit de formatie opnieuw hopeloos vast. Om de kansen van Leisterh hoog te houden, lijkt er voor de liberalen niets anders op te zitten dan inbinden en het pad effenen voor een coalitie met MR, Les Engagés, Ecolo en Défi aan Franstalige zijde en Groen, Vooruit, Open VLD aan Vlaamse kant, aangevuld met CD&V in plaats van de N-VA.

Dat plan lijkt de blauwe familie niet genegen. Frédéric De Gucht, de rijzende ster binnen Open VLD, heeft zijn reputatie en populariteit opgebouwd rond zijn verzet tegen de ijzeren wil van de PS - al wordt dat 'dictaat' intussen niet louter door de PS, maar ook door Ecolo en Défi gedragen.

Bij de MR vangt BRUZZ op dat ze zich “nooit voor honderd procent aan één partij heeft vastgeklikt”, maar dat lijkt in de praktijk wel het geval te zijn. “Alleen is er nog maar één Vlaamse meerderheid gevormd, mét de N-VA", klinkt het nog.

Zo kaatst de MR de bal weer in het kamp van De Gucht en zijn ogenschijnlijk kartel met de Vlaams-nationalisten. “Hij kan pas ten vroegste in september inbinden om een regering zonder de PS en zonder de N-VA mogelijk te maken”, zegt een MR-bron. Dan zou De Gucht immers mogelijk het roer overnemen als voorzitter van Open VLD, luidt de redenering.

'PS levert serieus werk’

Voor de PS komen de ontwikkelingen niet ongelegen. De gesprekken rond haar eigen, linkse initiatief met socialisten, groenen, communisten en Team Fouad Ahidar verlopen nog in een verkennende fase en de PS laat het achterste van haar tong nog niet zien. Er zijn contacten tussen de betrokken partijen, klinkt het, maar er staat voorlopig geen nieuwe plenaire vergadering op de agenda na de eerste ontmoeting afgelopen week.

Ondertussen kunnen de Franstalige socialisten wel aanschouwen hoe een zoveelste MR-poging op een debacle afstevent én krijgen ze de nodige signalen om door te zetten met hun links initiatief.

Zo liet de Brusselse PTB/PVDA-kopvrouw Françoise De Smedt in de radiostudio van BX1 verstaan dat ook de communisten een begroting in evenwicht ambiëren, waar bijvoorbeeld Groen-voorzitter Bart Dhondt aan twijfelt, maar ze geen besparingen ziet zitten op de “kap van de werkende mens”. “Ja, er moet bespaard worden, maar dat mag investeringen in bijvoorbeeld sociale woningen niet hinderen.”

In principe echoot ze daarmee de woorden van Brussels PS-voorzitter Ahmed Laaouej, die tijdens de afgelopen maanden vaker hamerde op le quotidien: te midden van besparingsmaatregelen wil hij de bescherming waarborgen van publieke diensten op het vlak van welzijn, onderwijs, mobiliteit en veiligheid. Kortom: instaan voor de levenskwaliteit van de Brusselaars. Het lijkt een visie te zijn die onverzoenbaar is met liberale hervormingsplannen.

Bij de Ecolo-top vangt onze redactie vandaag op dat “de PS de enige partij is die serieus werk levert”. “Het is nog te vroeg om over onderhandelingen te spreken, maar de nota van Laaouej is interessant en zijn begrotingstraject houdt steek.”

Groen en Vooruit

Zo komt de druk meer en meer bij Groen en Vooruit liggen. Als de MR geen meerderheid verzamelt rond haar beleidstekst - wat de partij volgens insiders zelf al wel zag aankomen - zullen Elke Van den Brandt (Groen) en Ans Persoons (Vooruit) dan aansluiten bij de onderhandelingen voor een linkse Brusselse regering?

“Het heeft in ieder geval geen zin om te onderhandelen op te starten op basis van de MR-tekst als er geen meerderheid aan tafel zit”, stelde Persoons woensdag bij BX1.

“Wat het initiatief van de PS betreft, stel ik me vragen bij de stabiliteit van zo’n regering door de factor-PTB. Iedereen wil de koopkracht en levenskwaliteit van de Brusselaars beschermen, maar wil de PTB ook écht besparen en hervormingen in gang zetten? Die partij heeft altijd in de oppositie gezeten en dan is een puurder, bijna populistisch discours gemakkelijk. In een regering moet je moeilijke knopen doorhakken en compromissen verdedigen.”

Tegelijkertijd benadrukt Persoons een ander struikelblok voor zo’n linkse meerderheid: de spreidstand waarin Vooruit dan zou terechtkomen omdat ze in de federale regering bestuurt met N-VA, MR, Les Engagés en CD&V. “Er is ook stabiliteit nodig qua samenwerking met andere bestuursniveaus. Ik wil niet in een anti-Arizona-regering belanden.”

Synthese in het centrum

Tot slot vraagt ook Les Engagés-voorzitter Yvan Verougstraete duidelijkheid van Groen en Vooruit. “Die linkse coalitie zou een catastrofe zijn voor Brussel, maar ze is democratisch. Dan moeten Groen en Vooruit wel kleur bekennen.”

Als zowel het MR- als de PS-schip zou stranden, is een soort synthese in het centrum immers een mogelijke volgende stap, weet ook Verougstraete. Die ziet er zo uit: PS, Les Engagés, Ecolo, Défi enerzijds en Groen, Vooruit, CD&V anderzijds, mogelijk gesteund door Fabian Maingain (Lib.res) en Team Fouad Ahidar om aan een meerderheid in het parlement te geraken. In liberale kringen zoemt zelfs het gerucht dat Les Engagés in die constellatie de minister-president zou mogen leveren.

Alleen heeft die piste geen meerderheid in de parlementaire commissies en is minstens gedoogsteun van Team Fouad Ahidar broodnodig. Verougstraete sloot zondag zelf nog de deur voor de partij van Ahidar, die hij “conservatief en religieus” noemde en die volgens hem incompatibel is met zijn partij.

De vraag is nu vooral of de linkse meerderheid de komende weken vorm krijgt en of ze al dan niet een schijnmanoeuvre is geweest van de Franstalige socialisten om aan te tonen dat de Brusselse blokkade niet aan hen ligt, maar het de communisten zijn die hun been stijf houden. Daarna komt mogelijk een oplossing in het centrum in beeld: een regering zonder de liberalen en de N-VA, ofwel een regering zonder de PS en de N-VA.