Voor het antwoord moeten we bijna tweehonderd jaar terug in de tijd gaan. Vandaag zou een voetbalsupporter misschien snel te overtuigen zijn dat Anderlecht zijn titel van voetbalstad kwijt is omwille van het dorpsvoetbal dat er te zien is. Maar alle gekheid op een stokje, het verschil tussen een stad en een gemeente is bij koninklijk besluit van 30 mei 1825 gedefinieerd, ten tijde van Willem I en ons oranje Verenigd Koninkrijk der Nederlanden.
© PhotoNews
| Durbuy, de kleinste stad van België, en veel kleiner dan Anderlecht.
Jouw vraag
JOUW VRAAG. Waarom is Durbuy een stad, terwijl pakweg Anderlecht een gemeente is?
Lees ook: BIG CITY. Kan je Brusselse vissen eten?
"Waarom zijn Durbuy en Oostende steden, terwijl pakweg Anderlecht een gemeente is?"
Alle gemeenten die ooit de titel van stad, en dus stadsrechten - van een plaatselijke vorst - hadden gekregen, mochten zich vanaf dan – weer - stad noemen. Ook al waren ze hun stadsrechten verloren tijdens de Franse Revolutie. Hoe groot de stad was of hoeveel inwoners ze had, deed niet ter zake. Anderlecht werd geen stad, want was het eerder nooit, maar de gemeente kreeg van Willem I in 1825 wel de ‘troostprijs’ en toelating om een jaarmarkt met paarden en vee te houden - voordien moesten de Anderlechtenaren daarvoor naar Brussel-Stad.
Zo kwam Mesen, dat maar dik duizend inwoners telt, op de lijst van steden. Of het onooglijke Durbuy (Wallonië). In het centrum van Durbuy wonen amper 400 mensen, en alle bewoners in de twaalf deelgemeenten opgeteld 11.000. Eigenlijk groeit de stad maar fors aan sinds 2000, in de twintigste eeuw was eerder een gestage terugval van bewoners te noteren. Dat Durbuy ooit een stad was, dateert van het feodale tijdperk. Haar titel van Vrije Stad, met recht op eigen tol en houden van (jaar)markten, kreeg ze eerst in 1314, door haar strategische (militaire) ligging en het verstevigde kasteel. Dat dankt Durbuy aan koning Jan van Bohemen, hertog van Luxemburg en La Roche, markies van Aarlen en heer van Durbuy. Een man die het net niet tot keizer bracht, en wiens zus Maria in de stede Durbuy trouwde met de koning van Frankrijk Charles IV (in 1322).
Criteria
Maar terug naar de Moderne Tijd. Ook na de Belgische onafhankelijkheid werd een koninklijk besluit opgesteld waarin ongeveer dezelfde criteria werden toegekend om de naam stad te mogen dragen. Bij de fusie van gemeenten echter, in 1977, kwamen daar juridische en organisatorische nieuwe criteria bij. Grote gemeenten, zoals Harelbeke – u vindt het wel op de kaart langs de Leie – mochten de titel van stad verwerven, op basis van hun bevolkingsdichtheid en verstedelijkte infrastructuur (cultuurcentrum, zwembad, industriezone of ziekenhuis …). Veel gemeenten maakten tussen 1982 en 2000 gebruik van die kans om hun centrumfunctie als gemeente te verzilveren tot stad.
Het toch wel zeer verstedelijkte, deels geïndustrialiseerde Anderlecht met zijn universitaire ziekenhuis, musea, kapittelkerk en Zeekanaal heeft evenwel de pech gehad dat het eerst deel ging uitmaken van de negentien gemeenten van Brussel, verworden tot het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Anderlecht mag dan wel de achtste grootste gemeente van het land zijn, Oostende en Durbuy steken haar dus voorbij als stad. Niet dat dat wettelijk niet meer zou kunnen. Bij decreet (gewestbevoegdheden) kreeg Herstal in 2009 nog de titel van stad toegekend. Maar niets wijst erop dat Anderlecht zich nog dergelijke privileges zal mogen toe-eigenen, tenzij met meer ijver op het groene veld.
VOLGENDE WEEK: De Nieuwe Graanmarkt en het Koningsplein liggen exact even ver van het stadhuis, op één lijn zelfs. Is dat toeval?
BIG CITY: stel zelf je vraag
Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie. De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.
Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag in Big City.
Big City
Zet onze journalisten aan het werk en stel ons jouw vraag over Brussel. De populairste vragen van de BRUZZ-gebruikers worden beantwoord in een reportage op een of meerdere BRUZZ-kanalen.
Lees meer over: Anderlecht, Politiek, Big City, Durbuy
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.