Naamsveranderingen van straten zijn eerder zeldzaam in Brussel. Zeker als de straat verwijst naar een toponiem of specifieke plaatsnaam zoals de Broekstraat, in het Frans Rue du Marais, die gelinkt is aan een moeras. Of de plaatsnaam Laken, die verwijst naar een waterloop die al beschreven is in een document uit 1099, zoals dialectoloog Pierre Van Nieuwenhuysen verduidelijkt in zijn boek Historische toponymie van Laken.
© Photonews
| Toots Thielemans is een van de weinigen die al bij leven een straatnaam in Vorst kregen.
Jouw vraag
BIG CITY. Kan een straat zomaar van naam veranderen?
Lees ook: BIG CITY. Kan je Brusselse vissen eten?
"De Muziekstraat veranderde in de Richard Kipsstraat in Etterbeek. Kan een straat zomaar van naam veranderen?"
Het gemakkelijkst is natuurlijk een nieuwe straat een naam geven, zoals de jongste jaren op de campus van de VUB en op de site van Thurn en Taxis. Naar de letter is het de gemeenteraad die over de straatnaam beslist, ook bij een voorstel tot naamsverandering. Maar meer en meer wordt bij de burger afgetoetst of de nieuwe straatnaam in de smaak valt en of er ideeën zijn. Zo werd er onlangs voor de nieuwe wegen in en rond Thurn en Taxis een wedstrijd uitgeschreven samen met projectontwikkelaar Extensa. Er kwamen 1.400 voorstellen van burgers binnen, waaruit een shortlist van 27 namen werd samengesteld.
Straatnaamveranderingen hebben in de geschiedenis voor meer dan een politiek robbertje vechten gezorgd. Verandering van een persoonsnaam uit de Hollandse periode in een figuur die tijdens de Franse periode meer bijval heeft. Idem dito voor, tijdens en na de Duitse bezetting. Of namen van katholieke of vrijzinnige dokters voor de straten rond een kliniek. Het viel Brussel allemaal te beurt.
De gemeenteraad kiest dus de (nieuwe of hernieuwde) straatnaam. Wel wordt aan de Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie een gunstig advies gevraagd als een gemeente van plan is om een straat te herdopen. Al blijft dat louter adviserend. Het is wel zaak om de richtlijnen over straatnamen te volgen. Zo krijgen plaatselijke toponiemen de voorkeur. Er moet gewaakt worden over onnodige wijzigingen, al was het maar om kosten te besparen, zowel openbare kosten (voor straatnaamborden) als private (adreswijzigingen in het handelsregister, notariële akten, visitekaartjes). Ook moet iemand minstens vijftig jaar overleden zijn om hem of haar een straatnaam te gunnen. Waarop uiteraard uitzonderingen gebeuren. Zoals voor Toots Thielemans die bij leven in 2011 al een straat in Vorst kreeg.
Richard Kipsstraat
Maar nu naar het voorbeeld van de vraagsteller. Toen de adel de landerijen en velden van de huidige Leopoldwijk wilde verkavelen, met goedkeuring van koning Leopold II die de stad riante expansie wilde gunnen, werden achter Jourdan straten getrokken. Zo ook op de terreinen van de ridders De Selliers de Moranville. De ene was stafchef van het leger, de andere voorzitter van het Hof van Beroep in Brussel.
In amper twee jaar tijd (vanaf 1878) stonden die straten vol rijhuizen. Niet de Muziekstraat – de vraagsteller vergist zich van klank - maar de Concertstraat hoorde daarbij. De naam Rue du Concert werd eigenlijk door de burgers zelf ingefluisterd, omdat er op een hoek altijd een draaiorgelist met een metteko (Brussels voor aapje of onhandig iemand) muziek speelde. Iedere avond was er een 'concert' en samenzang op basis van de partituurblaadjes die de venter verkocht.
De gemeente zou de straat later upgraden tot Richard Kipsstraat, als eerbetoon aan de overleden Etterbeekse componist (1888-1935), directeur van de lokale muziekacademie en muziekleraar aan het Brusselse conservatorium. Misschien inspireert deze vraag tot het teruggeven van straatconcerten aan de burger?
- VOLGENDE WEEK: Waar komt het Brusselse drankje half-en-half vandaan?
BIG CITY: stel zelf je vraag
Elke week gaat BRUZZ met Big City op zoek naar antwoorden op jouw vragen over Brussel. Vragen allerhande over jouw stad stel je online aan de redactie.
De vraag met de meeste voorkeuren wordt onderzocht en beantwoord.
Ook een vraag over Brussel? Zet onze journalisten aan het werk en stel je vraag via het formulier.
Big City
Zet onze journalisten aan het werk en stel ons jouw vraag over Brussel. De populairste vragen van de BRUZZ-gebruikers worden beantwoord in een reportage op een of meerdere BRUZZ-kanalen.
Lees meer over: Brussel, Samenleving, Big City, Straatnamen, Toots Thielemans
Fijn dat je wil reageren. Wie reageert, gaat akkoord met onze huisregels. Hoe reageren via Disqus? Een woordje uitleg.