BIG CITY. 'Made in Kuregem': De textielindustrie in Anderlecht was wereldberoemd

Op het etiketje van menig kledingstuk staat vandaag te lezen dat het uit China, Bangladesh, Turkije of India komt. Maar het had anders gekund: als massaconsumptie niet wereldwijd de norm geworden was, zou op het label ook 'Made in Kuregem' kunnen hebben gestaan. Brussel was vroeger immers bekend om zijn textielindustrie.

Die traditie gaat al terug naar het ontstaan van de stad, die vorm kreeg langs de oevers van de Zenne. Die waterloop faciliteerde niet alleen de import en export van producten, water is ook essentieel om textiel te bewerken. Net zoals elders in de lage landen bouwde ook Brussel de lakennijverheid uit.

De productie bloeide helemaal open toen het Brusselse hof in de veertiende eeuw een van de belangrijkste van Europa was. De hertogen van Bourgondië baadden in luxe en daar hoorden uiteraard luxeproducten bij. Behalve de laken­industrie boomde ook de productie van wandtapijten en de Brusselse kant.

Die textielnijverheid is door de eeuwen heen in het Brusselse DNA blijven zitten, vooral langs de Zenne. De molens aan de oevers wekten energie op en het water werd gebruikt om textiel te bewerken. Voordien gebeurde dat vooral bij mensen thuis, maar die handnijverheid ontwikkelde zich verder en in de negentiende eeuw ontstonden, vooral in Kuregem, verschillende textielfabrieken.

Indienneries

Zo waren er in Kuregem bijvoorbeeld 'indienneries' te vinden: fabrieken waar katoen werd bedrukt, een traditie die – inderdaad – uit India overgewaaid was. Dat vertelt Savien Peeters ons van La Fonderie. Het Brussels museum voor arbeid en industrie. Ook zij wijden een deel van hun expo aan de textielindustrie. "Voor dat fabricageproces waren vochtige ondergronden nodig en ook daar was", volgens Peeters, "het moerassige Brussel uitermate geschikt voor."

Maar er was meer.'Hoedenfabrikanten gebruikten de vachten van de geslachte dieren in het abattoir. Daarnaast waren er ook blekerijen, weverijen, kleermakers, lederfabrikanten ... noem maar op. Dat die vooral in dat deel van Brussel zaten, kwam dus door de aanwezigheid van de Zenne, het kanaal en de nabijheid van de treinsporen.

Het aantal werklieden in de sector was enorm. De textielindustrie was bij de grootste van de stad. Tot in de twintigste eeuw. De overkapping van de Zenne, de verstedelijking, maar vooral de massaconsumptie en concurrentie uit het buitenland deden het Brusselse textiel de das om. Naar dat 'Made in Kuregem'-etiketje zal het nog lang zoeken zijn.

• VOLGENDE KEER Wat gebeurt er met afgedankte tram- en bushokjes?