Voorlopig geen nieuwe hongerstaking: 'Wachten eerst andere dossiers af'

Staatssecretaris van Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) is een "leugenaar en verrader." Dat zeggen de hongerstakers en betrokkenen tijdens een persconferentie aan de Begijnhofkerk over de onderhandelingen met de regering over hun regularisatie-aanvragen. Ze kondigen geen nieuwe hongerstaking aan, maar sluiten die in de toekomst niet uit. Mahdi houdt er een andere lezing op na.

Hoeveel aanvragen tot regularisatie van de 475 ex-hongerstakers werden er tot nu toe positief beoordeeld? Het is een van de twistpunten tussen staatssecretaris voor Asiel en Migratie Sammy Mahdi (CD&V) en de ex-hongerstakers. De staatssecretaris spreekt over 5 van de 20 aanvragen, de ex-hongerstakers hebben het over 2, 3 of 4.

“Ik ben de bevoegde staatssecretaris, het is mijn dienst die hierover oordeelt en dus zullen de juiste cijfers van ons komen,” is Mahdi stellig. “Bij de positieve beoordelingen zit een man met een terminale kanker en een zwangere vrouw,” aldus Assia Lounis, die spreekt namens de ex-hongerstakers. “Die krijgen een regularisatie op medische grond en moeten dus niet meegeteld worden.”

Maar zelfs wanneer die wel meegeteld zouden worden, vinden de ex-hongerstakers dat er gefocust moet worden op de 15 afgekeurde aanvragen. “Dat waren modeldossiers,” zegt advocate Marie-Pierre de Buisseret. “Een van de mensen spreekt perfect Nederlands en Frans. Als reden voor afwijzing wordt gegeven dat ze die talen beter in het land van herkomst kan benutten. Zo zijn er nog talloze drogredenen om mensen af te wijzen.”

Algemene termen of individuele dossiers?

De ex-hongerstakers voelen zich bedrogen en voorgelogen nu blijkt dat er minder van hen een regularisatie krijgen dan ze hadden gehoopt. “Ons vertrouwen is weg”, verwoordde een van hen het. "We willen dat Mahdi de afspraken van 20 en 21 juli respecteert.” Mahdi zelf zegt dat er geen enkele toezegging gedaan werd tijdens die gesprekken.

De lange gesprekken gingen tussen mensenrechtenadvocaten Alexis Deswaef, Marie-Pierre de Buisseret, Mehdi Kassou van het Burgerplatform voor Steun aan de Vluchtelingen en priester Daniel Alliët. Zij fungeerden als vertrouwenspersonen van de hongerstakers. Naar eigen zeggen zaten ze op vraag van de regering aan tafel. Dirk Van den Bulck, commissaris-generaal van de Vluchtelingen en de Staatlozen sinds 2005, bemiddelde tussen het kabinet-Mahdi en de Dienst Vreemdelingenzaken en de vertrouwenspersonen van de hongerstakers. Die bemiddeling leidde uiteindelijk tot het einde van de hongerstaking van 60 dagen. De 475 migranten zonder papieren dienden allemaal een individuele aanvraag in voor regularisatie om medische of humanitaire redenen.

“Wij voelen ons geïnstrumentaliseerd door Sammy Mahdi,” zei Deswaef woensdagochtend op een persconferentie voor de Begijnhofkerk, waar zich opnieuw ex-hongerstakers verzameld hebben. Hij noemt de staatssecretaris een leugenaar en verrader. “Uren aan een stuk hebben we op 20 en 21 juli met hem en zijn kabinetschef samen gezeten. Mahdi zegt dat er alleen in algemene termen gesproken is over elementen die tot een regularisatie zouden kunnen leiden. Maar ik en vader Alliët zijn al twintig jaar bezig met dit soort dossiers. Wij kennen de regels, die hoeven ons niet nog eens uitgelegd te worden. Natuurlijk hebben we daar individuele dossiers besproken.”

Dat laatste ontkent Mahdi met klem. “Een regularisatie is een uitzondering. Iedere staatssecretaris kan het gebruik van die uitzondering anders motiveren. Daarom hebben wij elementen die voor ons zouden bijdragen aan een positieve beoordeling van een dossier benoemd en overlopen. Er zijn voorbeelden gegeven, ja, maar altijd hypothetisch.”

Nieuwe hongerstaking mogelijk bij helft negatieve beoordelingen

Juist vanwege die uitzondering, waakt Mahdi er ook voor algemene richtlijnen vast te leggen voor een regularisatie. De ex-hongerstakers en het viertal bemiddelaars vragen daar expliciet wel om. “De negatieve aanvragen werden allemaal nauwkeurig beargumenteerd,” aldus Deswaef. “Maar de positieve aanvragen niet. Zo kunnen we nooit weten welke elementen leiden tot een positief oordeel.”

Ze vragen dan ook dat de federale regering het dossier overneemt van Mahdi, in wie ze geen vertrouwen meer zeggen te hebben. “Ik hoop ook dat het dossier bij de regering belandt,” zegt Brussels parlementslid Els Rochette (one.brussels-Vooruit), die zich het lot van de hongerstakers aantrekt. In het verleden werkte ze jarenlang met vluchtelingen. “Dan hoop ik dat de redelijkheid terugkeert en er met duidelijke criteria gehandeld wordt. Dit is niet democratisch meer.”

Binnen de federale meerderheid heerste afgelopen zomer veel verdeeldheid over de hongerstaking. De PS en Ecolo dreigden uit de regering te stappen als een hongerstaker zou overlijden. Mahdi zegt ondertussen dat ieder individueel dossier uitvoerig doorgenomen wordt. De beslissing wordt uiteindelijk genomen op basis van de positieve en negatieve elementen in dat dossier.

Het merendeel van de individuele aanvragen moet nog altijd beoordeeld worden, maar de ex-hongerstakers voelen de bui al hangen. Zij vrezen dat ze afgelopen zomer met een kluitje het riet werden ingestuurd. Een nieuwe hongerstaking wordt nog niet meteen aangekondigd, maar blijft wel een optie in de toekomst: "We organiseren ons afhankelijk van andere cases. Maar wanneer die ook negatief evolueren, gaat de staking verder.”

Een concreet aantal negatief beoordeelde dossiers willen de sans-papiers niet koppelen aan een vervolgstaking. “Misschien 50 of 60 procent,” zegt Lounis. “Ik ga nu niet zeggen: ‘dan komt er een nieuwe actie’, maar de mensen zijn klaar voor een nieuwe hongerstaking. Wanneer we zien dat het de verkeerde kant uitgaat, zullen we actie ondernemen. Dat kan al zijn voordat alle dossiers behandeld zijn.”