Bewoners leggen zich niet neer bij heraanleg Schumanplein, ook nu werken starten

Het nieuwe ontwerp voor het Schumanplein past niet in de historische wijk van de Europese instellingen. Dat zeggen buurtbewoners, verenigd in de Association du Quartier Léopold. Voor de tweede keer trekken ze naar de Raad van State om de werken tegen te houden. Toch starten die deze week. "De verbrusseling gaat door."

"De Europese wijk is een van de lelijkste wijken van Brussel en we willen dat het niet nog verder gaat. We willen dat er een einde komt aan de verbrusseling," zegt Marco Schmitt, voorzitter van de Association du Quartier Léopold. Met een aantal buurtcomités, waaronder GAQ, verzet hij zich al jaren tegen de plannen voor de heraanleg van het Schumanplein.

Maandag startten de werken al, woensdag geeft bouwheer Beliris het officiële startschot in het bijzijn van een groot aantal gezaghebbende mandatarissen uit de lokale, gewestelijke, nationale en Europese politiek. Is het niet te laat om nog te pleiten voor veranderingen, nu de eerste steen gelegd wordt? "We zullen zien of het te laat is of niet," zegt Schmitt. Hij hoopt het project toch nog te kunnen tegenhouden door de vergunning te laten schorsen of annuleren bij de Raad van State.

Nieuwe visie voor de wijk

De geschiedenis van de wijk rond de Europese instellingen doet de voorzitter van het burgercomité denken aan de omgeving rond station Brussel-Noord, waar woningen plaatsmaakten voor kantoren. De gevolgen van die afbraakwoede in met name de jaren zestig en zeventig – ook wel verbrusseling genoemd – zijn vandaag nog voelbaar: denk aan braakliggende bouwterreinen en het gebrek aan leven in de wijk na kantooruren. Volgens Schmitt wordt die trend simpelweg voortgezet met het nieuwe ontwerp voor het plein.

Schmitt zou graag hebben gewild dat het Schumanplein was opgenomen in de nieuwe visie voor de gehele Europese wijk, ontwikkeld door agentschap perspective.brussels met inspraak van burgers. In het rapport ‘Gedeelde visie voor de Europese wijk’, dat perspective.brussels in juni van dit jaar uitbracht doet het agentschap aanbevelingen om "een rijke en gezellige ervaring van de Europese wijk," "verbanden tussen bebouwde en open ruimten" en de "woonfunctie" prioriteit te geven.

Bij het ontwerp van het Schumanplein is met die zaken volgens Schmitt geen rekening gehouden. "Het project voor het Schumanplein stamt nog van voor die tijd en is heel moeilijk terug te draaien," zegt Schmitt. "Toch blijven we van mening dat het nieuwe plein de wijk geen goed doet: noch de medewerkers van de instellingen, noch de omwonenden."

Europese instellingen integreren

Het gaat het buurtcomité niet om esthetische bezwaren – alhoewel die ook een rol spelen. "Mensen die een selfie komen nemen op het Schumanplein – zoals staatssecretaris Pascal Smet wel eens gezegd heeft – is dat wat de buurt wil?" Belangrijker is voor hen de vraag: hoe kunnen de Europese instellingen beter in de wijk integreren?

Het nieuwe Schumanplein zal de kloof tussen burgers en de instellingen niet afbreken, vindt Schmitt. Zo wordt volgens hem bijvoorbeeld moeilijker om manifestaties te organiseren op het Schumanplein vanwege het geplande nieuwe stadsmeubilair.

Ook vragen de buurtbewoners zich af of het autoverkeer niet in de woonwijken zal belanden als er slechts één rijbaan overblijft. Een uitgebreide studie naar de verkeersstromen van de snelweg naar het centrum - via de Schuman-rotonde, de Wetstraat en Beljardstraat - staat al vijftien jaar hoog op het verlanglijstje van de vereniging.

Acht jaar geleden voorgesteld

Momenteel werkt het buurtcomité nog aan zijn bezwaar, begin december dient de advocaat dan een beroep in bij de Raad van State. Dat is overigens al de tweede keer. Het vorige beroep werd ongeveer een jaar geleden ingediend. Een uitspraak van de Raad van State is er nog niet. Dat duurt meestal vier jaar, maar om geen vertraging op te lopen, werd door Brussel Mobiliteit een gewijzigde vergunningsaanvraag ingediend. Die werd eind oktober goedgekeurd.

Het is inmiddels acht jaar geleden dat toenmalig minister voor Mobiliteit Pascal Smet (Vooruit.brussels) en minister-president Rudi Vervoort (PS) een politiek akkoord sloten voor de grondige heraanleg van het Schumanplein. Daarna volgden jaren van overleg en bijsturing. Zo werd meer groen voorzien en werd de toegang tot het plein voor personen met beperkte mobiliteit en slechtzienden verbeterd. Ook drong de gemeente Etterbeek aan op tweerichtingsverkeer op de Blijde Inkomstlaan.

Het kabinet van staatssecretaris van Stedenbouw, Ans Persoons (Vooruit.brussels) wenst niet te reageren op de kritiek van het buurtcomité. Wel laat haar woordvoerder weten dat "alle partijen gehoord zijn in het openbaar onderzoek." Aan elke versie van de vergunning gaat namelijk een openbaar onderzoek vooraf waar alle betrokken zijn uitgenodigd en gehoord.