BIG CITY. De Smurfen ontstonden toen Brusselse tekenaar Peyo niet op het woord zout kwam

Volgende week zaterdag 28 juni vieren we Wereld Smurfendag. Dat gebeurt dit jaar met extra veel blauw, want op diezelfde dag vindt in Brussel de wereldpremière plaats van de nieuwe Smurfenfilm: Smurfs. De blauwe creatuurtjes veroverden de voorbije decennia de wereld. Op verzoek van Gunnar uit Sint-Joost onderzoeken we of de Smurfen échte Brusselaars zijn.

De datum voor de wereldpremière is geen toeval: Wereld Smurfendag wordt jaarlijks gevierd op of rond 25 juni, de geboortedag van de geestelijke vader Pierre Culliford, beter bekend als Peyo. De Brusselaar werd in 1928 in Schaarbeek geboren en creëerde in 1958 een van de grootste (kleinste) stripfenomenen ter wereld: de Smurfen.

Peyo begon zijn carrière als tekenaar bij Spirou, waar hij de reeks Johan en Pirrewiet maakte.

In een van hun verhalen, De fluit met zes smurfen, doken plots kleine blauwe wezentjes op. Hun naam ontstond even toevallig als geniaal: toen Peyo tijdens een etentje met collega André Franquin het zout niet kon benoemen, zei hij: “Passe-moi le schtroumpf.” En zo werd de smurfentaal geboren. Niet veel later ontstonden de stripverhalen en tekenfilms. De Smurfen – blauw, drie appels hoog, gecreëerd in onze stad en wonend in een paddenstoel - werden een internationaal succes.

Goedkoopste kleurpotloden

Waarom ze blauw zijn? Er doen twee verklaringen de ronde. Volgens een populaire anekdote koos Peyo's echtgenote, die de strips inkleurde, bewust voor blauw na een proces van eliminatie: alle menselijke huidskleuren vielen weg.

Groen zou te hard lijken op hun bosrijke leefomgeving en rood was te hevig. Dus werd het blauw. Maar er is ook een nuchtere, praktische verklaring. Toen Peyo de eerste Smurfen tekende, ging hij simpelweg op zoek naar de goedkoopste kleurpotloden in de winkel. Blauw bleek het voordeligst.

Helemaal vrij van controverse zijn de Smurfen niet. In 1967 werd Smurfin geïntroduceerd, een personage dat oorspronkelijk door slechterik Gargamel was gecreëerd. Pas na een make-over door Grote Smurf werd ze aanvaard in het dorp.

Volgens schrijfster Katha Pollitt is Smurfin het schoolvoorbeeld van het Smurfin-syndroom: het enige vrouwelijke personage in een verder volledig mannelijke wereld, zonder eigen karakter of functie. Recent is die kritiek ter harte genomen. Onder toezicht van Peyo's dochter Véronique Culliford werd het personage van Smurfin herschreven. In de nieuwe versie is ze sterker, actiever en sportiever: ze doet aan gevechtssport en onderneemt actief missies.

De impact van de Smurfen is immens. Vele generaties hebben kunnen genieten van de avonturen van de blauwe figuurtjes en het ziet ernaar uit dat de huidige en volgende generaties dat nog lang zullen kunnen doen.

Op 28 juni rolt Brussel de blauwe loper uit voor de wereldpremière van De Smurfen: de film, met Rihanna als stem van Smurfin.

Zo wordt Peyo's Brusselse erfgoed opnieuw wereldwijd gevierd. Wat Hollywood er ook van maakt: de Smurfen blijven een Brusselse vondst. Geboren uit een vergeten woord, uitgegroeid tot een icoon. Dat de wereldpremière hier in Brussel plaatsvindt, is een prachtig eerbetoon aan hun geboortestad.

VOLGENDE KEER: Buffalo Bill paradeerde meer dan honderd jaar geleden twee keer in Brussel

Zelf ook een vraag voor Big City? Stel hem hier