BIG CITY. Een wijntje uit Sint-Joost was in de 15de eeuw gewoonste zaak van de wereld

Stel je eens voor dat op de wijnkaart in het restaurant naast een Barolo uit Piemonte en een Merlot uit Bordeaux een wijntje staat uit Sint-Joost-ten-Node. Zo gek is dat tafereel niet, want er is een Wijnheuvelenstraat, er staan druiven op het wapenschild van de gemeente en in het straatbeeld zijn er verschillende referenties aan druiven.

Er waren inderdaad ooit wijngaarden op het grondgebied in wat vandaag de dichtst bevolkte gemeente van Brussel is.

Het verhaal speelt zich af in de vijftiende eeuw, toen de stad nog het decor was van de hertogen van Brabant en Sint-Joost nog geen gemeente was met smalle straatjes, maar wel een landelijker gebied. "De hertogen hadden hier hun buitenverblijven. Een van hen was de befaamde Filips De Goede", vertelt plaatselijk geschiedkundige Jos Laporte. "Hij bezat niet zomaar een gezellig landhuis, maar wel het kasteel van Sint-Joost."

Van dat gebouw is helaas weinig beeldmateriaal terug te vinden, al staat er wel een vereenvoudigde versie op het huidige wapenschild van de gemeente, vlak boven de tekening van de druiven.

Zijn kasteel stond in de Maalbeekvallei, ongeveer waar zich vandaag de Maria-­Louizasquare bevindt.

“De Maalbeek die vlak naast zijn kasteel stroomde, was een erg krachtige rivier waardoor die door de eeuwen heen een dal had gecreëerd in het landschap,” vertelt Laporte nog. “In het domein rond zijn kasteel waren er lichte hellingen, wat Filips de Goede, die in Frankrijk geboren was, deed vermoeden dat wijn maken ook daar zou kunnen.”

De hellende grond bleek ideaal om wijngaarden te cultiveren. Die oplopende tuin kennen we trouwens nu als de heuvel aan Ambiorix, maar dankzij de wijngaarden heette die in die tijd de Wijngaardenberg.

“Een wijngaard onderhouden was een ideale bezigheid voor het hofpersoneel en daarenboven kon de hertog huis­gemaakte wijn serveren aan zijn gasten. Het kasteel stond er in de daaropvolgende eeuwen nog. De laatste restanten verdwenen in 1927 met de verbreding van de Kardinaalstraat,” verduidelijkt Laporte.

Een wijnrank valt vandaag niet meer te vinden op de Ambiorixsquare, of toch niet als deel van een wijngaard. Wel zijn er hier en daar in de straten van Sint-Joost druivenplanten te zien. Enkele jaren geleden riepen buurtbewoners hun buren op om er aan de gevels te planten. Zo werd een link gelegd met dat stukje geschiedenis van de gemeente Sint-Joost.

In de vijftiende eeuw stonden er dus nog geen art-nouveauhuizen aan de Ambiorixsquare, maar wel het kasteel van Filips de Goede met in het domein errond een wijngaard. Zo kon hij huisgemaakte wijn serveren aan zijn gasten.

• VOLGENDE KEER Waarom staat er een exacte kopie van het Justitiepaleis in Lima?

Zelf ook een vraag voor Big City? Stel hem hier