Formatiekansen slinken verder door nieuw relletje tussen PS en N-VA

Facilitator Yvan Verougstraete (Les Engagés) blijft met een nieuwe gespreksronde trekken en sleuren om de Brusselse formatie in leven te houden. Toch lijkt niemand te geloven in een doorbraak, zeker nu de spanningen tussen de PS en de N-VA weer oplopen. De Brusselse PS grijpt nieuwe uitspraken van minister van Defensie Theo Francken (N-VA) aan om nog eens te benadrukken dat samenwerking met Franckens partij onmogelijk is.

Les Engagés-voorzitter Yvan Verougstraete trapte vorige week zijn opdracht af als facilitator in de Brusselse formatie door met elf partijen in gesprek te gaan over de inhoud.

Zo werden de delicate pogingen om een meerderheid te vinden die met elkaar aan tafel wil gaan zitten om te onderhandelen over een Brusselse regering even aan de kant geschoven.

Ook deze week blijft die kwestie in de koelkast. Vanaf vandaag ligt de focus van Verougstraete in een nieuwe tour de table op de begroting. Hij verwacht van elke partij becijferde begrotingsvoorstellen om na afloop een overzicht te hebben van de voorgestelde maatregelen en hun impact op de begroting.

“Op zich is zijn methode nuttig”, zegt een Nederlandstalig kopstuk. “Maar op een zeker moment moet je wel uit die bilaterale fase geraken. Het is verontrustend dat we niet goed weten hoe dat zou gebeuren.”

Die stap zal in ieder geval nog niet voor deze week zijn. Een regering tegen de start van het politieke jaar op 15 september, zoals Verougstraete naar voren schuift, lijkt op die manier steeds minder haalbaar.

Groene symbolen

Om zijn eerste hoofdstuk als facilitator af te sluiten, stuurde Verougstraete zondag een kadernota naar potentiële coalitiepartners. Daarmee wilde hij vooral niet te veel partijen tegen de schenen stampen.

Het gevolg is weinig enthousiasme bij de grootste machtsblokken in het Brussels parlement: liberalen en socialisten. Zeker in rode kringen kan bijvoorbeeld het voorstel om de ordonnantie tegen buitensporige huurprijzen op te schorten of een verkeersbelasting op basis van gebruik wellicht op weinig begrip rekenen.

Daartegenover valt het groene karakter van de tekst op het vlak van netheid, mobiliteit en energie op. Een hoop symbolen die moeilijk te slikken zijn voor de MR of de PS blijven overeind in het document.

Bij Open VLD-kopstuk Frédéric De Gucht klonk het dan weer dat de enige nota die telt “de toekomstige formateursnota” is, een geluid dat achter de schermen ook bij de MR weerklinkt.

'Zo weinig mogelijk averij’

Wanneer die formateur in beeld komt, blijft hoogst onzeker. Daarvoor is mogelijk zicht op een meerderheidspiste nodig. De voorbije dagen grepen verschillende betrokkenen terug naar een oplossing die aanleunt bij de uitweg waarmee MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez in juli op de proppen kwam.

Daarin werden de N-VA en de PS toch aan elkaar gekoppeld door een MR-staatssecretaris aan te duiden die zowel voor de Franstalige socialisten als voor de Vlaams-nationalisten aanvaardbaar was.

“Een oplossing waarbij de PS de N-VA plots toch zou aanvaarden, of waarbij Open VLD de N-VA toch zou lossen, zit er gewoon niet in”, beseft ook een protagonist in de formatie. “Het zal een oplossing moeten worden waarbij zowel de PS als Open VLD zo weinig mogelijk averij oploopt.”

'Onbeperkte massamigratie’

Al vergt zo’n oplossing wel enige toenadering tussen de PS en de N-VA, en de kansen daarop zijn vandaag weer wat gekelderd. De Brusselse PS grijpt immers nieuwe uitspraken van federaal minister van Defensie Theo Francken (N-VA) aan om opnieuw te benadrukken dat samenwerking met de N-VA onmogelijk is.

Aanleiding is deze keer een bericht van Francken op sociale media waarop hij een initiatief van de Nederlandse filosofe Andrea Speyerbach toejuicht. Die kondigde vorige week op de Nederlandse televisie aan dat ze de overheid voor de rechter wil slepen “om de desastreuze gevolgen van onbeperkte massamigratie uit niet-verenigbare culturen juridisch zichtbaar te maken”, zo omschrijft Francken.

“Speyerbach wijst op een pijnlijke asymmetrie: miljoenen migranten krijgen status als rechtendragende individuen, terwijl de cultuur, leefwereld en sociale cohesie van de oorspronkelijke bevolking nergens beschermd worden”, gaat de N-VA-minister verder.

“Via de rechter wil zij afdwingen dat deze collectieve belangen erkend worden. Zoals in de stikstofzaak de natuur juridisch beschermd werd, moeten nu de gedeelde Nederlandse normen en waarden beschermd worden.”

Oppositie tegen Arizona

Voor de Brusselse PS zijn die uitspraken een brug te ver. “Ze maken het weer een pak moeilijker om mee te gaan in eender welke formule met de PS en de N-VA", klinkt het intern. “Massamigratie vergelijken met stikstof: dat is onaanvaardbaar.”

Twee poulains van kopman Ahmed Laaouej kropen op X in hun pen. “Het opvangbeleid van Arizona duwt gezinnen op straat in Brussel”, aldus Brussels PS-fractieleider Martin Casier. "Maar voor de N-VA is het ontkennen van mensenrechten de prioriteit.”

Brussels Kamerlid Khalil Aouasti (PS) vindt op zijn beurt dat Francken “niets te zoeken heeft in de regering”. “De vraag die ik stel aan de N-VA: steunen jullie dit?”

Of hoe oppositie tegen Arizona de Brusselse formatie nog verder lijkt te dwarsbomen, zeker nu ook op federaal niveau de politieke trein weer op gang komt en er met Gaza meteen een dossier met een Brusselse ondertoon op tafel komt van de regering-De Wever. Een dossier waarin de MR en de PS eens te meer lijnrecht tegenover elkaar staan.