Mondmaskerplicht illustreert verdeeldheid binnen Brussels gewest

Terwijl het gewestelijke en federale niveau naar elkaar kijken, grijpen verschillende Brusselse burgemeesters de kans om hun macht te doen gelden en mondmaskers te verplichten in de openbare ruimte. Waar je al dan niet beboet wordt voor het niet dragen van een mondmasker wordt er zo niet duidelijker op.

Na Etterbeek verplichten ook Sint-Lambrechts-Woluwe en Sint-Pieters-Woluwe vanaf vandaag het dragen van mondmaskers op verschillende openbare plaatsen. Sint-Joost-Ten-Node dreigt ook zelf het initiatief te nemen. De onduidelijkheid over waar of wanneer een mondmasker dragen verplicht is, neemt toe.

“Als ik ga shoppen op het Jourdanplein in Etterbeek zou ik wel een mondmasker moeten dragen, maar als ik verder doorwandel naar Matongé in Elsene niet meer?”, vindt ook doctoraal onderzoeker grondwettelijk recht Karel Reybrouck dat de situatie er niet duidelijker op wordt. “Moet je als Brusselaar echt verschillende gemeentelijke politiereglementen gaan uitpluizen om te weten waar je in Brussel met mondmasker moet gaan winkelen?"

Net als met de productie of aankoop van mondmaskers - waarbij verschillende gemeenten al eigen initiatieven lanceerden voordat er een gewestelijk plan voor de aankoop van maskers kwam - lijkt het Brussels gewest opnieuw ingehaald te worden door verschillende burgemeesters. Waar Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS), voorzitter van de conferentie van Brusselse burgemeesters Hervé Doyen (CDH) en verschillende andere burgemeesters vragen om een gezamenlijke aanpak van de coronacrisis, gaan enkele gemeentes opnieuw hun eigen weg.

“Dat juist Vincent De Wolf, die aan het begin van de crisis nog vroeg om een gecoördineerde aanpak, nu de eerste was om mondmaskers in de openbare ruimte in zijn eigen gemeente te verplichten, heeft ons wel verbaasd,” verwijst het kabinet-Vervoort naar het initiatief van de burgemeester van Etterbeek. “Als voorzitter van de Brusselse Veiligheidsraad, heeft Rudi Vervoort enkel een coördinerende rol in de aanpak van de coronacrisis. In die rol heeft hij, naar aanleiding van het initiatief van de gemeente Etterbeek, gevraagd om een duidelijke positie van de federale overheid.”

Aanbeveling

De vraag of gemeentes zelf strengere maatregelen kunnen opleggen dan de federale overheid, werd door het gewest dus doorgespeeld aan het ministerie van Binnenlandse Zaken. Minister Pieter De Crem (CD&V) kwam afgelopen weekeinde met een antwoord waarin hij de maatregelen van de Nationale Veiligheidsraad opnieuw uiteenzette. “Het dragen van een mondmasker in winkels is sterk aanbevolen”, staat daarin. Over een verplichting in de openbare ruimte, behalve in het openbaar vervoer, wordt niets gezegd.

Voor De Wolf is de brief van De Crem geen reden om zijn beslissing terug te draaien. Sterker nog, Olivier Maingain (Défi, Sint-Lambrechts-Woluwe) en Benoît Cerexhe (CDH, Sint-Pieters-Woluwe) kwamen na het weekeinde ook met een verplichting om mondmaskers te dragen op bepaalde openbare plaatsen. Het kabinet-Vervoort: “Dat ministerieel schrijven laat duidelijk ruimte aan bepaalde burgemeesters om in hun gemeentes zaken op te leggen die niet beslist zijn door de Nationale Veiligheidsraad.”

‘Gouverneurs zijn cruciaal’

Maar het kabinet van De Crem laat weten dat het wel degelijk Vervoort is die bij verkeerde interpretaties van het ministerieel besluit zou moeten optreden. “We willen geen niveaus overslaan,” zegt woordvoerder Erik Eenaerts. “Bij een verkeerde interpretatie is het aan de gouverneurs (in Brussel Vervoort, red.). Zij zijn het cruciale niveau hier.”

Ook volgens Reybrouck is het aan Vervoort om initiatief te nemen. “De gouverneur heeft, wanneer het gaat over de handhaving van de openbare orde, een gelijkaardige bevoegdheid als de burgemeester. Maar hij mag slechts tussenkomen wanneer de verstoring van de openbare orde zich uitstrekt over het grondgebied van verschillende gemeenten. Je zou kunnen argumenteren dat dit het geval is door de coronacrisis en dat het gewest met een eengemaakte regeling kan komen. Zo kan de onduidelijkheid die volgt uit verschillende gemeentelijke regelingen vermeden worden.”

Sint-Joost-Ten-Node

Voorlopig is er enkel de aanbeveling om een mondmasker te dragen van de Nationale Veiligheidsraad. Terwijl het gewestelijke en federale niveau naar elkaar kijken om op te treden, zien de lokale burgemeesters hun kans schoon om hun macht te doen gelden. Naast Etterbeek en de Woluwes, dreigt ook Sint-Joost-Ten-Node met strengere eisen rondom het dragen van mondmaskers. Sint-Joost-Ten-Node was ook de eerste Brusselse gemeente om zelf te beginnen met de verspreiding van mondmaskers.

“Wij vragen aan het federale niveau om snel maatregelen te nemen en mondmaskers te verplichten in winkels,” aldus burgemeester Emir Kir. “We wachten af wat de Nationale Veiligheidsraad woensdag beslist, maar als er niets gebeurt, zal ik maatregelen op gemeentelijk niveau nemen. Waarom wel de verplichting in het openbaar vervoer, maar niet in winkels?”