Onderhandelaars buigen zich vanavond over ‘best and final offer’ van Leisterh

Na vijfhonderd dagen stilstand probeert David Leisterh (MR) vanavond (woensdag) in de Solvay Bibliotheek opnieuw een doorbraak te forceren in de Brusselse formatie. Zijn sterren staan ongunstig, maar een zoveelste impasse kunnen de zes partijen aan tafel zich niet veroorloven.

Het zou zijn ultieme zet worden, beloofde formateur David Leisterh (MR) voor de start van de begrotingsgesprekken ruim vier weken geleden. De liberaal wil zich niet langer verliezen in de pirouettes die hij nu al vijfhonderd dagen danst, met meer gestruikel dan soepele draaibewegingen. Vandaag ligt zijn 'best and final offer' op tafel voor een begrotingsakkoord: de dood of de gladiolen, zo lijkt het.

Op die manier wil Leisterh richting de finish van de budgettaire onderhandelingen. Ter herinnering: door te onderhandelen over een meerjarenbegroting - zonder de verplichte dubbele meerderheid die nodig is voor een regering - parkeerden MR, PS, Les Engagés, Groen, Open VLD en Vooruit het coalitievraagstuk tijdelijk.

Maar ook wanneer de coalitieveto’s naar de achtergrond verdwijnen, knettert het aan de Brusselse onderhandelingstafel bleek de voorbije weken. Dat is gezien de ideologische breuklijnen niet verrassend, maar de botsingen voeden het wantrouwen alleen maar.

“Daardoor wil niemand de eerste stap zetten om toegevingen te doen, terwijl het over de zwaarste besparingsoefening uit de geschiedenis van het Brussels Gewest moet gaan. De urgentie ontbreekt”, zegt een onderhandelaar.

'Helikopter’

Dat wantrouwen heeft Leisterh via een reeks bilaterale gesprekken proberen weg te masseren. Het gevolg: bij meerdere onderhandelaars leeft het gevoel dat er te weinig plenair is onderhandeld om de gevoelige knopen te kunnen doorhakken.

“Er is nog zoveel niet besproken”, klinkt het bij een andere onderhandelaar. Onder meer fiscaliteit, geld voor de gemeenten en het sociale- en gezondheidsbeleid liggen nog quasi onaangeroerd op de onderhandelingstafel.

“Vanavond een compromis vinden, zou mij dus verbazen. Misschien heeft de formateur vanuit zijn helikopter wel het nodige overzicht, want verschillende thema’s die niet plenair aangeraakt zijn, kwamen tijdens de bilaterale gesprekken wel aan bod.”

Bij Leisterh weerklonk dinsdagnamiddag, na afloop van een plenaire vergadering in het BIP (Brussels Info Place), een ander geluid. “Alles ligt op tafel. We gaan niet in rondjes blijven draaien.”

Tegelijkertijd gaf hij wel toe dat de zes partijen nog ver uit elkaar liggen. Al sinds het begin van de begrotingsgesprekken botsen de paradigmashift en de besparingen waar de liberalen op azen met de sociale gevoeligheden ter linkerzijde.

Onderhandelingstechniek

Het best and final offer van Leisterh lijkt daarom meer op een onderhandelingstechniek om de forcing te voeren dan op een ultiem voorstel. “Het heeft ook een communicatieve functie”, zegt politicoloog Carl Devos aan onze redactie. “Als het straks niet lukt, kan de MR zeggen dat de anderen niet willen.”

De tactiek doet denken aan de slotweken van de federale formatie, toen Bart De Wever (N-VA) met het ene na het andere ‘ultieme’ voorstel op de proppen kwam.

“Maar toen was er wel al een Arizona-ploeg waarvan iedereen wist dat die het moest waarmaken, bij gebrek aan een alternatief. Het was een akkoord of de chaos, met mogelijk nieuwe verkiezingen. In Brussel is de druk, jammer genoeg, morgen niet per se groter dan vandaag”, aldus Devos.

Wellicht probeert Leisterh vanavond dus geen ultiem akkoord af te dwingen, maar vooral de deur naar toegevingen open te zetten. “Het is niet voorbij als er straks geen akkoord is”, voorspelt een onderhandelaar.

Cashprobleem

Toch kunnen MR, PS, Les Engagés, Groen, Open VLD en Vooruit de gesprekken niet nog weken laten aanslepen als het final offer straks van tafel geveegd wordt. Zo maande Leisterh zijn potentiële coalitiepartners aan om snel werk te maken van een akkoord “om op de financiële markten te antwoorden”.

Zonder snelle begrotingsdeal dreigen de financiële alarmbellen immers nog luider te gaan loeien. Een ratingverlaging van Standard & Poor’s waardoor geld lenen duurder wordt, lijkt bij een aanhoudende impasse onvermijdelijk. Belfius zal zijn kaskredietlijn in januari stopzetten, waardoor de kans groeit dat ING het voorbeeld van zijn concurrent zal volgen.

Les Engagés-voorzitter en Brusselaar Yvan Verougstraete had het vorige week niet voor niets over een dreigend cashprobleem in het voorjaar van 2026 als een volwaardige regering uitblijft. Wanneer de lonen of het vakantiegeld voor de Brusselse ambtenaren in gedrang komen, zou de druk op de politici weleens onhoudbaar kunnen worden. De vraag is of de partijen in het centrumlinkse kamp in dat scenario alleen maar meer besparingen zullen moeten slikken.